داستان «يأجوج و مأجوج» در قرآن حقیقتی تاریخی است. برخى بررسی‌ها نشان مى‌دهد كه اصل يأجوج و مأجوج از فرزندان يافث بن نوح است و اين نام از «اجيج نار» به معناى شراره‌هاى آتش گرفته شده است. اين عنوان استعارى، اشاره به فراوانى و خشونت آنان دارد. برخى از نكته‌سنجان در بحث ريشه نژادى آنان گفته اند: ريشه مغول و تاتار به شخصى كه به آن «ترك» گفته مى‌شده است، بر مى‌گردد و اين همان كسى است كه ابوالفداء او را «مأجوج» ناميده است. بنابراين از اين گفته روشن مى‌شود كه مقصود از يأجوج و مأجوج، مغول و تاتار است. آنان منطقه شمالى آسيا را اشغال كرده بودند و سرزمين آنان از «تبت و چين» تا اقيانوس منجمد شمالى ادامه داشت و از غرب به بخش‌هاى مجاور «تركستان» منتهى مى‌شد.

قرآن در سوره «كهف» به معرفي شخصيت «ذوالقرنين» مي پردازد كه پاسخی است از پیامبر(ص) به گروهی از طایفه قریش. قرآن می فرماید: «ما در روى زمين او را تمكّن داديم و اسباب هر چيز را در اختيارش نهاديم». در واقع خداوند اسبابي را در اختيارش گذارده بود اعم از عقل، مديريت صحيح و امكانات مادى. اینكه قرآن می فرماید: «ما به ذوالقرنين گفتيم»، ممکن است مقصود الهام قلبى باشد، همانند غير پيامبران، و يا مى خواهد نبوت او را مطرح نماید.

با توجه به آیات 92 ـ 98 سوره «کهف» سدّی توسط ذوالقرنین برای دفاع از عده ای که از ناحیه دشمنان سرسختى به نام «یأجوج و مأجوج» در عذاب بودند، از فولاد ساخته شد و با لایه اى از مس پوشیده شد تا از نفوذ هوا و پوسیدن حفظ شود و به قدرى مستحکم بود که آن گروه مفسد، قادر نبودند از آن بالا بروند، و نه قادر بودند در آن شکافی ایجاد کنند.

در قرآن مجید، در دو سوره از یأجوج و مأجوج سخن به میان آمده، یکى در سوره «کهف»و دیگرى در سوره «انبیاء». آیات قرآن به خوبى گواهى مى دهد این دو نام، متعلق به دو قبیله وحشى خونخوار بوده است که مزاحمت شدیدى براى ساکنان اطراف مرکز سکونت خود داشته اند. در تورات هم از آنها به عنوان «گوگ» و «مأگوگ» یاد شده است، که ظاهرا در دوردست ترین نقطه شمال آسیا زندگى داشتند. مردم «قفقاز» به هنگام سفر کوروش به آن منطقه تقاضاى جلوگیرى از آنها را از وى نمودند، و او نیز اقدام به کشیدن سدّ معروف ذو القرنین نمود.