مفهوم «مکر الهی»؟

مفهوم «مکر» در آیه «وَ مَكَرُوا وَ مَكَرَ اللَّهُ وَ اللَّهُ خَيْرُ الْماكِرِينَ» چیست؟! مگر شرور و بدی ها را می توان به خداوند نسبت داد؟!

امام رضا(ع) می فرماید: همانا خداوند مکر و خدعه نمی کند: «لَا يَمْكُرُ وَ لَا يُخَادِعُ»؛ بلکه جزاء و پاسخ مکر و خدعه را می دهد؛ لذا منظور از «مکر» در آيه مورد بحث اين است كه دشمنان حضرت عیسی(ع) قصد داشتند با نیرنگ هاى شيطانى در مقابل دعوت الهى بایستند، امّا خداوند جهت حفظ دین و جان پيامبرش نقشه ‏هاى آنان را نقش بر آب نمود. به عبارتی، خداوند پاسخ مکرهای سوء مکاران را با برگشت مکر آنان به خودشان به انجام می رساند. در نتیجه نسبت «مکر» به خداوند، با نسبت آن به انسان متفاوت است.

علت توصیف خداوند به «خَيْرُ الْماكِرين»

علت توصیف خداوند به «خَيْرُ الْماكِرين» چیست؟

خدا در قرآن به عنوان «خَيْرُ الْماكِرين» توصيف شده است. «ماكر» از ماده «مكر» به معنى منصرف ساختن ديگرى از رسيدن به مقصود از طريق حيله است. از این رو مکر اگر برای رسیدن به هدف مطلوبی باشد پسندیده و اگر برای رسیدن به هدف مذمومی باشد، ناپسند خواهد بود. اما در تبیین دلیل توصيف خدا به «خَيْرُ الْماكِرين» باید گفت: خدا قوی ترین مدبر است و تدبير صحيح آن است كه شخص، عالم به عواقب امور و آينده و گذشته باشد و اضافه بر اين هرگونه قدرت بر انجام تدبيرهاى خود داشته باشد، لذا شایسته توصیف به این وصف می گردد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الصادق (عليه السلام) :

وَدَّ مَنْ فِي الْقُبُورِ لَوْ أَنَّ لَهُ حَجَّةً وَاحِدَةً بِالدُّنْيَا وَ مَا فِيهَا

مردگان در گورهايشان آرزو مى کنند: کاش دنيا و آنچه در دنيا هست را داده و به جاى آن پاداش يک حج به آنها داده مى شد.

وسائل الشيعة: 11/110