منظور از «اراده تكوينى» اراده اى است كه سرچشمه وجود كائنات و هستى موجودات است و يا به تعبير ديگر عين ايجاد آنها مى باشد. امّا «اراده تشريعى» همان اراده اى است كه سرچشمه اوامر و نواهى الهى، و احكام و قوانين دينى است؛ و به تعبير ديگر عين اين احكام و قوانين است.

آیه 185 سوره «بقره» از آياتى است كه هم تكليف مالايطاق را نفى مى كند، و هم تكاليف شاق و موجب عسر و حرج را؛ و اين كه «فخررازى» در ذيل آيه گفته است دلالتى بر عموم ندارد اشتباه محض است، چرا كه الف و لام در «اليسر» و «العسر» براى جنس است، و در اين گونه مقامات دلالت بر عموم دارد. البتّه اين قانون مانند همه قوانين ممكن است استثنائاتى داشته باشد از قبيل امر به جهاد و نظائر آن.

کسانى که این ایراد را مى کنند، اراده تکوینى و تشریعى را با هم اشتباه کرده اند؛ زیرا هدف از خلقت، عبادت اجبارى نبوده، بلکه عبادت توأم با اختیار است. خداوند انسان را آماده براى اطاعت ساخته، و عقل و قواى مختلف را از درون، و پیامبران و کتب آسمانى و برنامه هاى تشریعى را از بیرون، فراهم نموده است، ولی مؤمن از امکانات خود بهره بردارى نموده و کافر ننموده است. در روایات نیز به این مسئله اشاره شده که خدا انسان را آفرید تا دستور عبادت به آنها دهد.