یکی از شاهکارهای اسلام برای جلوگیری از جدایی زن و مرد، تشکیل محکمه خانوادگی است. بدین گونه که نماینده ای از طرف خانواده مرد و نماینده ای از طرف خانواده زن انتخاب شوند. این جمع خانوادگی امتیازات بسیار زیادی دارد مانند: حاکم بودن روح عاطفه، فاش نشدن اسرار زن و شوهر و رفع آثار سوء فاش شدن اسرار زندگی مشترک، تلاش حداکثری اعضای محکمه فامیلی برای حل مشکل زوجین، نبود تشریفات و هزینه و سرگردانی در محاکم فامیلی. بیشتر فقها حکم حکمین را در غیر جدایی  بر زن یا شوهر، لازم الاجرا می دانند.

همه بحثها و جدلها در مسأله جبر و اختیار، صرفا در مباحث علمی بوده و در عمل همه به اختیار انسان پایبند هستند و الا با وجود جبر، ملامت بدکاران و مدح نیکوکاران مفهومی نداشت و تربیت و تعلیم فرزندان صورت نمی گرفت و محکمه و دادگاه برای جرمی که اختیاری بر ترک آن وجود نداشته، تشکیل نمی شد. آیات بسیاری از قرآن مثل «إِنّا هَدَیْناهُ السَّبِیلَ إِمّا شاکِراً وَإِمّا کَفُوراً» و «فَمَنْ شاءَ فَلْیُؤْمِنْ وَ مَنْ شاءَ فَلْیَکْفُرْ» و ... نیز به روشنی بر وجود اختیار دلالت می کند.