در این باره که آیا امام حسن عسكری(ع) به مرگ طبیعی بدرود حیات گفته و یا به شهادت رسیده؟ اختلاف نظر وجود دارد. برخی از علمای شیعه با استناد به این سخن امام صادق(ع) که فرمود: «مَا مِنَّا اِلَّا مَسْمُومٌ أَوْ مَقْتُولٌ»؛ حتی درباره امامانی که روایتی درباره شهادتشان در دست نیست، بر این باورند که خلفای جور، آنان را به شهادت رسانده اند. سوابق بازداشت امام حسن(ع)، وجود خطر از طرف حكومت، رحلت در سنین جوانی و این که حضرت یک شخصیت مخالف سیاسی به حساب می آمد، همگی می تواند مؤید شهادت ايشان باشد.

درباره موقعيت اجتماعی امام حسن عسكری(ع)، می توان به سخن «احمد بن عبیدالله بن خاقان» از دشمنان آل محمد و مردم «قم» توجه كرد كه گفته: «من کسی از علویان را چون حسن بن علی(ع) در سامرا ندیده و نشنیده بودم که چنین وقار و عظمتی داشته باشد و پیش سلطان و بنی هاشم محترم باشد و بر افراد مسن، امراء و وزراء و ... برتری داده شود. وقتي احترام بسيار ويژه پدرم را نسبت به او ديدم، نامش را پرسيدم. پدرم گفت: او ابن الرضا، امام رافضیان است. اگر روزی خلافت از بنی عباس خارج شود، در بين بنی هاشم، تنها او شایسته خلافت است».

امام حسن عسکری(ع) یازدهمین امام شیعیان، در ربیع الثانی سال 232 چشم به جهان گشود و در سن 29 سالگی به شهادت رسیدند. بر طبق روایت شیخ «مفید»، دوران امامت حضرت عسکری(ع)، شش سال بوده است. در برخی از مصادر نام مادر آن حضرت «حدیث» یا «حدیثه» ذکر شده است. از القاب آن بزرگوار به «الصّامت»، «الهادی»، «الرّفیق»، «الزّکی» و «النّقی» می توان اشاره كرد. از سویی امام هادی(ع) و امام عسکری به لقب «عسکریین» معروف شده اند. گفتنی است که «عسکر» نام نامشهوری برای سامرا بوده است.