کتاب «المحاسن» که یکی از اصول چهار صدگانه حدیثی شیعه است، توسط یکی از شاگردان امام رضا و امام جواد (علیهما السلام) یعنی ابوجعفر احمد بن محمد بن خالد برقی (م 280 ق) در قرن سوم هجری تالیف شده است. این کتاب یکی از مهمترین و ارزشمندترین کتاب‌های حدیثی است که پس از تدوین جوامع روایی ثانوی (یعنی کتب اربعه شیعه) همچنان (البته بخشی از آن) باقی مانده است. این کتاب یکی از منابع بسیار مهم شیخ کلینی، شیخ صدوق، و شیخ طوسی در تدوین و تنظیم کتاب‌های چهارگانه مزبور بوده است و اعتبار آن در ردیف و بلکه بالاتر از کتب اربعه می باشد.

این کتاب که نام کامل آن «معالم العلماء فی فهرست کتب الشیعه و اسماءالمصنفین منهم، قدیماً و حدیثاً» است توسط رشیدالدین ابو عبدالله محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی (م 588 ق) تالیف شده است. او این کتاب را به عنوان تتمیم کتاب الفهرست شیخ طوسی نگاشته است تا برخی از دانشمندان بزرگ شیعه را که در کتاب الفهرست نامی از آنها نیامده - بویژه دانشمندان پس از شیخ - در یک مجموعه جمع کند. او حدود ششصد کتاب را به همراه نویسندگانش در این کتاب بر شمرده است.