در قرآن نسبت به برابری مجازات با جرم هيچ تناقضي وجود ندارد.  چون آیه برابرى مجازات با جرم (وَ جَزَاؤُاْ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِّثْلُهَا)، درباره مجازات های حیات دنياست؛ مانند قصاص و مجازات‌هاى جزايى.
اما آیه چند برابر بودن مجازات در مقابل جرم (يُضَاعَفُ لَهُمُ الْعَذَابُ)، درباره آخرت است؛ چرا که متناسب با آثار سوء اجتماعى زمان ارتكاب جرم يا پس از ارتكاب، مجازات نيز افزايش مى يابد.

در ميان علماى عقايد اسلامى در زمينه چگونگى تأثير معنوى «شفاعت» گفتگو است؛ «وعیدیه» معتقدند كه شفاعت اثرى در زدودن آثار گناه ندارد؛ ولی «تفضيلیه» معتقدند شفاعت مخصوص گناهكاران است و اثرش، سقوط مجازات و كيفر مى باشد؛ اما «شیعه امامیه» معتقد است شفاعت شامل گناهکاران و توبه کنندگان می شود و شفاعت توبه کننده باعث رفعت مقامش می شود، زیرا با توبه به مرحله قبل از گناه رسیده است و با شفاعت می تواند ارتباط با شفاعت کننده برقرار کند و رفعت مقام يابد.

بدترین اثر گناه که در آیات و روایات به آن اشاره شده، تاریکی قلب انسان و از میان رفتن نورعلم و حس تشخیص است. از نظر اصول روان شناسى نیز، ثابت شده که اعمال آدمى همواره بازتابى در روح او دارد.
 

برخی از افراد تصور می کنند جاودانگی گناهکاران در برابر گناهِ محدود با اصل عدالت سازگار نیست؛ در حالی که مجازات ابدى مخصوص افرادی است كه تمام روزنه هاى نجات را به روى خود بسته اند و عالماً و عامداً غرق در فساد شدند. از سویی بعضى مى گویند: مدت كيفر بايد به اندازه زمان گناه باشد؛ در حالی که مقدار زمان مجازات با كيفيت گناه تناسب دارد. از سویی كيفرهاى رستاخيز نتیجه و اثر عمل و خاصيت گناه است؛ لذا برابرى از نظر كمیت و كيفيت مطرح نخواهد بود، اى بسا عمل به ظاهر كوچكى كه اثرش يك عمر شكنجه می باشد.

اطلاع از اعمال دیگران از دو طریق ممکن است و هیچیک با ستارالعیوبی خداوند منافات ندارد: 1) از طریق عرضه آنها به امامان، که ضروری و برای تربیت نفوس می باشد؛ چنانکه بیمار دکتر را از بیماری خود با خبر می کند. 2) از طریق علم به آثار گناه که در حقیقت انسانها خودشان اولیاء الهی را از کار خود مطلع می کنند. در هر دو طریق حضرات معصومین و اولیای الهی بواسطه ظرفیت اخلاقی و روحی پرده دری نمی کنند و در حقیقت منظور از ستار العیوب بودن خداوند این است که گناه کسی پیش انسانهای معمولی آشکار نمی شود.