بزرگان اخلاق با استناد به روایات، «صبر» را به 3 شاخه تقسیم کرده اند: 1- «صبر بر اطاعت» که ايستادگى در برابر دشواری های اطاعت از فرمان خداست. همچون نماز و روزه و حج و جهاد و اداى واجبات مالى و ... . 2- «صبر بر معصيت» که ايستادگى در برابر شعله هاى سركش شهوات و هيجان هاى برخاسته از هوا و هوس است. 3- «صبر بر مصيبت» و منظور از آن این است كه انسان در طول زندگى، در برابر حوادث دردناكى مانند از دست دادن عزيزان، خسارت هاى عظيم مالى و ... صبر و شكيبايى را از دست ندهد.

کسى مى تواند هادى و مربّى خوبى برای انسانها باشد که نسبت به آنها دلسوز باشد و انبیاء سرآمد این ویژگی بودند؛ در آیات بسیاری از قرآن به اشتیاق پیامبران به هدایت انسانها اشاره شده تا جایی که خداوند به آنها به خاطر اندوه فراوانی که از عدم ایمان انسان ها داشتند دلداری می دهد: «لَعَلَّکَ بَاخِعٌ نَفْسَکَ أَلاَّ یَکُونُوا مُؤْمِنِینَ».