بسیارى از علماى اهل سنت طبق روایات وارده از رسول خدا(ص) و اهل بیت(ع)، حضرت مهدى(عج) را از نسل پیامبر(ص) مى دانند. همانند: ابوداوود که از پیامبر(ص) نقل کرده که فرمود: «اگر از عمر دنیا تنها یک روز باقى مانده باشد خداوند آن روز را طولانى گرداند تا در آن روز مردى از ذریه من ظهور کند». هم چنین امام على(ع) از رسول خدا(ص) نقل کرده که فرمود: «اگر از عمر روزگار تنها یک روز باقى مانده باشد، خداوند مردى از اهل بیتم را بر خواهد انگیخت».

مأمون در ابتدا مقام خلافت را بر امام عرضه داشت، ولى امام که از نیّت او باخبر بود با قبول آن شدیداً مخالفت نمود، تا این که مأمون آن حضرت را بر قبول ولایتعهدى یا گردن زدن مخیر نمود. امام رضا(ع) از طرفى تهدید به مرگ شد و از طرفى ملاحظه کرد که وجود آن حضرت در دستگاه مى تواند با برنامه هاى دقیق سیاسى جلوى اغراض مأمون را بگیرد لذا مصلحت را بر این دید که ولایتعهدى را قبول کند ولى برای اینکه مأمون از او بهره بردارى سیاسى نکند، هرگز در تصمیم گیرى ها دخالت نمى کرد.

قندوزى می گوید: طبق حدیث دوازده خلیفه خلفاى بعد از پیامبر(ص) دوازده نفر و از عترت او هستند؛ زیرا این حدیث را نمی توان بر خلفاى بعد از او از اصحاب حمل کرد، چون از دوازده کمترند و نه بر بنى امیه که از بنی هاشم نیستند و نه بر بنی عباس حمل نمود؛ زیرا بیشتر از دوازده نفر و ظالم بودند. لذا باید با توجه به حدیث ثقلین و دیگر احادیث بر دوازده امام از اهل بیت پیامبر(ص) حمل کرد؛ زیرا از حیث حسب و نسب عالی ترین مردم نزد خدایند و علوم آن ها به علم لدنی از پیامبر(ص) اخذ شده.