در توصيف سدّ «ذوالقرنین» و موقعيت جغرافيايى آن در نقشه سياسى جهان و دولتى كه بر منطقه ساخت سدّ حكم مى‌راند، بايد بگوييم: این سد بين سال‌هاى 539 و 529 پيش از ميلاد در مكانى كوهستانى و مرتفع بنا شده؛ و به عنوان مانعى در ميان دو ديواره بلند که به «تنگه داريال» معروف است بکار می‌رفته؛ و در تمام نقشه‌هاى سياسى عصر حاضر، در جمهورى «گرجستان» واقع است.

پس از قتل متوكل، تركان بر امور كشور مسلط شدند و به جاى اينكه خليفه فرمانده آنان باشد، خليفه را به زير فرمان خود در آوردند، به گونه اى كه اگر خليفه به خواسته‏ آنان تن نمى ‏داد، نقشه بركنارى يا قتل او را مى ‏كشيدند. عملا وضع به گونه‏ اى بود كه خليفه يك مقام تشريفاتى بيش نبود و رتق و فتق امور کلاً در دست تركان قرار داشت. پس از معتزّ، مهتدی و پس از او هم معتمد، استقلالی در کارها نداشتند و پیوسته بازیچه دست ترکان دربار عباسی بودند و به سرنوشتی همانند معتزّ گرفتار شدند.

وى فرزند متوكل عباسى است كه پس از بركنارى مستعين در سال 252 زمام امور را به دست گرفت. او راه پيشينيان را تعقيب كرد و در آخر کار نیز به دست ترکان از خلافت خلع و به طرز فجیعی کشته شد.