بشارت امام علی(ع) به «امدادهای الهی»

امام علی(علیه السلام) در خطبه 214 نهج البلاغه، درباره «امدادهای الهی» چه بیانی دارند؟

امام علی(ع) به رهروان راه خداوند بشارت مى دهد كه در برابر انبوه مشكلات اطاعت، تنها نيستند و امدادهاى الهى پى در پى به يارى آنها مى آيد. امدادهایی که زبانشان را گويا و قلب و اراده آنها را محكم مى دارد. این دلگرمی ها در قرآن نیز مکرر بیان شده، مانند قضیه ی حضرت موسی(ع)، که خداوند علاوه بر اعطای زبان گویا و همراه کردن حضرت هارون با ایشان، می فرماید: «من با شما هستم، همه چيز را مى شنوم و مى بينم».

محدوده اطاعت از «مردم»

امام علی(علیه السلام) در حکمت 165 نهج البلاغه، چه حدی را برای اطاعت از مردم بیان می نماید؟

ایشان می فرماید: «اطاعت مخلوق در معصيت خالق روا نيست»، لذا فقها اطاعت والدين و مانند آن را در صورتى جایز مي دانند كه برخلاف فرمان خدا نباشد؛ زیرا تقدیم اطاعت مخلوق بر اطاعت خالق شرک است، قرآن نيز می فرماید: «اگر آن دو [پدر و مادر] تلاش كنند براى من همتايى قائل شوى، از آنها پيروى مكن». در تاريخ آمده معاويه از «شداد بن اوس» می خواهد تا عيب هاي امام علي(ع) را بیان کند؛ اما او مدح امام(ع) را نمود و در لابه لاى سخنش تأكيد كرد كه اطاعت مخلوق در معصيت خالق روا نيست.

منظور از «تسلیم بودن در برابر خداوند»

تسلیم بودن در برابر خدا به چه معناست؟

خداوند دو نوع قوانین در جهان هستی دارد. یکی قوانین تکوینی که همه موجودات در برابرش تسلیمند و مخالفتشان باعث نابودی شان می شود. دوم قوانینی است که در تشریع و تعالیم انبیاء وجود دارد و تسلیم بودن در مقابل آنها اختیاری است. البته سرپیچی از این قوانین هم موجب عقب افتادگی و نابودی می شود.

شایستگان براي «اطاعت كردن»

امام علی(علیه السلام) در حکمت 156 نهج البلاغه، چه كساني را شايسته «اطاعت كردن» می داند؟

امام علی(ع) در رابطه با اشخاص «اطاعت شونده» می فرمایند: «لازم است از كسى اطاعت كنيد كه از نشناختن او معذور نيستيد». منظور از آن كس، در درجه اول، ذات پاك خداوند و در درجه بعد پيامبر اسلام(ص) و جانشينان معصوم و بر حق اوست كه اطاعت از آنها اطاعت مطلقه است. بنابراين بعد از شناخت خداوند بايد دانست او مطابق «قاعده لطف»، رسولانى را مبعوث مى كند تا پيامش را به بندگان برسانند و راه صحيح و باطل را به آنها نشان دهند و به هنگام رحلت رسولان، اوصياى آنها را بايد شناخت و پيام رسولان را از آنها گرفت.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الباقر (عليه السلام):

الحَجُّ تَسْکِين القُلُوبُ

حجّ آرامش بخش دلها است.

بحار الانوار: 75/183