آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

فرعون نسبت به بني‌اسرائيل دو بار دستور كشتار داده است. كشتار اول قبل از تولد حضرت موسی(ع) براي جلوگيري از ولادت ايشان بوده و كشتار دوم از بيم افزايش قدرت موسى(ع) و يارانش بوده است. در مرتبه دوم دستور كشتن پسران و به بردگى گرفتن زنان را داده تا شكوه موسى(ع) و هوادارانش را فرو ريزد، ولى بخت با فرعون يار نبود و خداوند فرعونيان را نابود ساخت.

كشتن پسران بنی‌اسرائيل توسط فرعون

در جواب این سوال که آيا فرعون پسران خردسال بنى‌اسرائيل را پيش از بعثت موسى(عليه السلام) به قتل مى‌رساند يا پس از آن؟ شمارى از آيات سوره «غافر»(1) و «اعراف»(2) بر اين معنى دلالت دارد كه فرعون پس از بعثت موسى(عليه السلام) و دعوت وى به ايمان، تصميم گرفت پسران بنى‌اسرائيل را بكشد و زنان را زنده نگهدارد؛ در صورتى كه آياتى از سوره‌هاى «قصص»(3)، «طه»(4)، «ابراهيم»(5)، «اعراف»(6) و «بقره»(7) بيانگر اين معنى است كه اين امر پيش از بعثت موسى صورت گرفته است؛ با این حال چگونه مى‌توان ميان دو دسته آيات جمع كرد؟

در پاسخ می‌گوییم: فرعون پيش از بعثت موسى(علیه السلام) و براى پيشگيرى از تولّد و ظهور او دستور داد همه نوزادان پسر بنى‌اسرائيل را بكشند تا مبادا موسايى زنده بماند و ادّعاى نبوّت كند. ليكن پندار خام فرعون ناكام ماند و به خواست خداوند، موسى(عليه السلام) زنده ماند و نبوّت خويش را آشكار ساخت و در برابر فرعون ايستاد و پادشاهى و حكومتش را تهديد كرد؛ به ويژه زمانى كه ساحران هم به موسى(عليه السلام) ايمان آوردند، فرعون از بيم افزايش قدرت موسى(عليه السلام) و يارانش، تلاش كرد با كشتن پسران و به بردگى گرفتن زنان، شكوه و شوكت موسى(عليه السلام) و هوادارانش را فرو ريزد، ولى بخت با فرعون يار نبود؛ زيرا خداوند فرعونيان را نابود ساخت.

مرحوم طبرسى در تفسير آيات سوره غافر مى‌نويسد: به مأموران فرعون دستور داده شد كه نوزادان پسر قوم موسى(عليه السلام) را بكشند تا از رشد جمعيّت و افزايش قدرت آنان جلوگيرى شود و زنانشان را نيز به خدمت گيرند. اين كشتار با كشتار نخست متفاوت است؛ زيرا فرعون پيش از ظهور موسى(عليه السلام) براى پيشگيرى از زنده ماندن وى دستور داد نوزادان پسر را بكشند، ليكن پس از يقين به ولادت موسى(عليه السلام) و بى ثمر بودن قتل نوزادان، اين كشتار متوقف شد. پس از آنكه نبوّت موسى(عليه السلام) آشكار گشت و فرعون و فرعونيان را تهديد كرد و در برابر آنان ايستادگى كرد، براى بار ديگر تصميم گرفت پيروان موسى(عليه السلام) را بكشد تا قدرت آنان را بكاهد و مانع گسترش قدرت آنان شود؛ هر چند به خواست خداوند، اين نقشه نيز ناكام ماند و سرانجام خود آنان گرفتار عذاب الهى شدند.(8)،(9)