آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در آیاتی از سوره های حج و الرحمن، چیزهایی درباره پوشش حریر بهشتیان و مستور بودن حورالعین های بهشتی مورد اشاره قرار گرفته است؛ ولی تصریحی درباره میزان و حدود و ثغور این پوشش ذکر نشده است.
با این حال نباید فراموش کرد که تنها انگیزه پدید آمدن حجاب ناپاکی چشم ها و انحراف قلوب و هوس نیست تا با منتقی شدن این موضوعات در بهشت، نیازی به پوشش در بهشت نباشد.
پوشش به عنوان کمالی برای زنان، سبب زیبایی هر چه بیشتر آنها می شود و مسلما این زیبایی برای زنان بهشتی خواستنی تر و سزاوارتر است.

موضوع پوشش انسان ها در آخرت و حدود و ثغور آن، از موضوعاتی است که از جنبه های مختلفی می توان به آن پرداخت.

توصیف های قرآن از زنان بهشتی و لباس های آنها
قرآن مجید هنگام برشماری نعمات الهی، آیاتی دارد که اشاره هایی به شیوه لباس پوشیدن بهشتیان دارد. خداوند در آیه 23 سوره حج می فرماید: «إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ جَنَّاتٍ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ يُحَلَّوْنَ فيها مِنْ أَساوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَ لُؤْلُؤاً وَ لِباسُهُمْ فيها حَرير»؛ (خداوند كسانى را كه ايمان آورده و اعمال صالح انجام داده اند، در باغ هايى از بهشت وارد مى كند كه از زير درختانش نهرها جارى است آنان با دستبندهايى از طلا و مرواريد زينت مى شوند و در آنجا لباس هاي شان از حرير است).
طبق آنچه از این آیه به دست می آید، بهشتیان زيباترين لباس هايى را كه در دنيا از آن محروم بودند در تن مى كنند و دستبندهاى جواهرنشان در دست دارند. البته باید توجه داشت به اينكه الفباى زندگى در آن جهان با اينجا متفاوت است. اين الفاظ مفاهيمى برتر و بالاتر از آنچه ما در اين جهان مى انديشيم خواهد داشت.(1) نیز این آیه دلالتی بر مقدار و حد و حدود این پوشش نمی کند.
علاوه بر آیه فوق، قرآن مجید در آیاتی از سوره الرحمن، درباره زنان بهشتی این گونه آنها را توصیف می کند: «فيهِنَّ قاصِراتُ الطَّرْفِ لَمْ يَطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَ لا جَان»(2)؛ (در آن باغ هاى بهشتى زنانى هستند كه جز به همسران خود عشق نمى ورزند و هيچ انس و جنّ پيش از اينها با آنان تماس نگرفته است). «حُورٌ مَقْصُوراتٌ فِي الْخِيام»(3)؛ (حوريانى كه در خيمه هاى بهشتى مستورند). «لَمْ يَطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَ لا جَانٌّ»(4)؛ (هيچ انس و جنّ پيش از ايشان با آنها تماس نگرفته [و دوشيزه اند]).
از این آیات برمی آید که اولا حیا و عفت زنان بهشتی موجب تعلق کامل و صرف آنها به همسران شان است و ثانیا کاملا مستور و پوشیده اند. در حدیثی که حلبی از امام صادق(علیه السلام) نقل می کند نیز پرده نشینی همسران بهشتی تأیید می شود(5) اما باز هم درباره میزان و دیگر ویژگی های این پوشش چیزی قابل استفاده نیست.

شرایط متفاوت بهشت و دنیا
ممکن است این سؤال به ذهن برسد که آیا با توجه به شرایط متفاوت دنیا با بهشت و جهان آخرت، آیا باز به حجاب نیاز هست یا نه؟ برای روشن شدن ابعاد مختلف این سؤال نیاز به توضیحاتی وجود دارد.
از آنجا که آخرت ویژگی ها و قوانین خاص خودش را دارد، نمی توان آن را با دنیا قیاس کرد و یکی از مهم ترین این تفاوت ها این است که برخلاف دنیا که سراسر عمل و تکلیف است، در آخرت آدمی فقط با جزا یا پاداش اعمالش روبه رو می گردد. بنابراین تکلیفی برای رعایت برخی محدودیت ها در رفتار و یا پوشش خود ندارد. علاوه بر آن در توجیه منطقی حجاب زنان مسائلی همچون آرامش روانی، استحکام پیوند خانوادگی، استواری اجتماع و ارزش و احترام زن(6) ذکر شده که با توجه به طهارت بهشت از هر گونه ناپاکی چشم و انحراف قلب، همه این موارد منتفی می گردد.
علاوه بر این مسأله و علاوه بر آیاتی که از سوره های الرحمن درباره پرده پوشی زنان بهشتی گفته شد، باید این حقیقت را نیز در نظر داشت که آیاتی از سوره های آل عمران و حدید، مقیاس هایی درباره وسعت بهشت بیان می کنند(7) که حتی امکان اختلاط بین زنان و مردان نامحرم را به حداقل می رساند. با وجود همه اینها چه نیازی به حجاب زنان و پوشیدگی آنها وجود دارد؟

جمع بندی
وقتی دوباره به پرسش اصلی این بحث برگردیم باید بگوییم که از آیات قرآن بیان صریحی درباره میزان پوشش و حجاب زنان بهشتی به دست نمی آید؛ اما همه توضیحات فوق لزوما به این نتیجه منتهی نمی شود که آن زنان، بدون هیچ پوششی باشند.
زیرا انگیزه های انسان ها و به خصوص زنان از لباس و حجاب منحصر در رعایت حدود شرعی و مستور ماندن از چشم نامحرمان نیست. زیبائی، جلالت و ارزشمندی زن با لباس پوشیدن و دربر کردن زینت هایش چند برابر می شود. شخصیت کامل زن در صورت داشتن پوشش کامل یعنی پوشیدن حجاب و استفاده از زینت هایش تجلّی پیدا می کند؛ به طوری که اگر یک زن دین دار در منزل خود که کسی هم در آن جا حضور ندارد و هیچ مرد نامحرمی هم نمی تواند او را ببیند بخواهد نماز بخواند باید حجاب داشته باشد. قرآن نیز در سوره اعراف(8) این مسأله را مورد اشاره قرار داده است.
به هر حال اگرچه حدس زدن مقدار و ویژگی های لباس زنان بهشتی برای ما دقیقا امکان پذیر نیست ولی اصل بهره مندی آنها از لباس های فاخر و زیبا، به حکم قطعی فطرت زیبایی طلب و عفت جو، انکارناپذیر است. حتی اگر تکلیف و امر و نهی ای وجود نداشته باشد.