آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

خداوند در سوره «آل عمران» درباره وعده عذاب ظالمان در قيامت مى فرمايد: آنها مى گويند: «پروردگارا! هر كه را تو [به سبب اعمالش] به آتش افكنى، رسوا ساخته اى و براى ظالمان ياورى نيست». لحن اين آيه نشان مى دهد كه مجازات هاى روحانى قيامت، دردناكتر است؛ چرا كه «اولوا الألباب» به پيشگاه خداوند گويند كسانى را كه در دوزخ وارد كنى رسوايشان كرده اى، اشاره به اينكه بالاتر از آتش دوزخ، همان رسوايى است. جمله «وَ ما لِلظَّالِمينَ مِنْ اَنْصار» تاكيد دارد كه آنچه مى كشند به خاطر ظلمشان است و طبيعى است كه آنها در آنجا رسوا شوند و ياورى نداشته باشند.

خداوند در سوره «آل عمران» آیه 192 اشاره به رسوايى ظالمان ـ كه يك عذاب دردناك معنوى است ـ کرده و اين سخن را از زبان انديشمندان با ايمان (اولوا الألباب) نقل كرده مى فرمايد: آنها مى گويند: (پروردگارا! هر كه را تو [به سبب اعمالش] به آتش بيافكنى، او را رسوا ساخته اى و براى ظالمان ياورى نيست)؛ «رَبَّنا اِنَّكَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ اَخْزَيْتَهُ وَ مَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ اَنْصَارٍ».
«اخزيته» از ماده «خزي» در كتب لغت، معانى مختلف براى آن ذكر شده است، مانند بدحالى، دور شدن، ذلّت، رسوايى و تحقير، همين معانى نيز در كلمات مفسّران آمده است.(1)
لحن اين آيه نشان مى دهد كه مجازات هاى روحانى قيامت، دردناكتر است؛ چرا كه «اولوا الألباب» به پيشگاه خداوند عرضه مى دارند كسانى را كه در دوزخ وارد كنى رسوايشان كرده اى، اشاره به اينكه از آتش دوزخ بالاتر همان رسوايى است، درست مثل اينكه بعضى از رفتن به زندان، زياد ناراحت نيستند؛ بلكه اصرار دارند اين مسئله فاش نشود؛ زيرا فاش شدنش، مايه رسوايى آنها در سطح جامعه مى گردد و آن دردناكتر از خود زندان است.
جمله «وَ ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ اَنْصَارٍ» اشاره لطيفى به اين حقيقت است كه آنها آنچه مى كشند به خاطر ظلم و ستمشان است و طبيعى است كه آنها در آنجا رسوا شوند و يار و ياورى نداشته باشند.(2)