آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

از نام هاي دوزخ، «حُطَمة» است كه به معناي «درهم شكستن» است و بعضى آن را به معناى «در هم شكستنِ اشياء خشك» مى دانند، لذا به سال هاى قحطى «حُطَمة» گفته مى شود؛ زيرا همه چيز را در هم مى شكند و انسانها را متلاشى مى سازد. بنابراين نامگذارى دوزخ به «حُطَمة» به خاطر آن است كه آتش سوزانش همه چيز را در هم مى شكند و متلاشى مى سازد.

در تعبیرات «قرآن مجيد» در مورد جهنّم به واژه «حُطَمَة» مواجه مى شويم كه دو بار در سوره «هُمزه» تكرار شده است، در ضمنِ اشاره به وضع كسانى كه عيبجويى و غيبت مى كنند و حرص براى جمع آورى اموال دارند مى فرمايد: (چنين نيست كه او مى پندارد، به زودى در حطمه پرتاب مى شود * و تو چه مى دانى حطمه چيست؟! * آتش الهى برافروخته است كه از دل ها سر مى كشد!)؛ «كَلَّا لَيُنْبَذَنَّ فِي الْحُطَمَةِ * وَ مَا اَدْرَاكَ مَا الْحُطَمَةُ * نَارُ اللهِ الْمُوقَدَةُ الَّتِي تَطَّلِعُ عَلَى الْأَفْئِدَةِ».(1)
واژه «حطمه» كه به گفته «صحاح اللغه» و «مجمع البحرين» نامى از نام هاى دوزخ است، صيغه مبالغه از ماده «حطم» به معناى «در هم شكستن» است و بعضى آن را به معناى (در هم شكستنِ اشياء خشك) مى دانند، لذا به سال هاى قحطى «حُطمة» (بر وزن لقمه) گفته مى شود؛ زيرا همه چيز را در هم مى شكند و انسانها را متلاشى مى سازد و «حطيم» به محلّى از كعبه كه ميان حجر الاسود و در خانه كعبه واقع شده گفته مى شود؛ زيرا مردم سخت در آنجا ازدحام مى كنند گويى از شدت فشار مى خواهد استخوانها در هم بشكند.
بنابراين نامگذارى دوزخ به عنوان «حُطَمة» به خاطر آن است كه آتش سوزانش همه چيز را در هم مى شكند و متلاشى مى سازد و تفسيرى كه «قرآن» در آيات مورد بحث براى آن آورده مى گويد: «آتش افروخته الهى است كه از دلها سر مى كشد» نيز شاهد بر اين مدّعى است؛ ولى از بعضى از روايات استفاده مى شود كه هر يك از نام هاى «جهنّم» از جمله «حُطَمة» اشاره به بخش خاصى از دوزخ مى كند.(2)،(3)