آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

از ديدگاه اسلام، «فرار از جنگ» يكى از بزرگترين گناهان است كه مايه شكست، ذلّت، زبونى و بدبختى مسلمين است و براي آن، شديدترين مجازات ها در نظر گرفته شده است. قرآن مي فرمايد: «اى كسانى كه ايمان آورده ايد هنگامى كه با انبوه جمعيت كافران در ميدان نبرد روبرو شويد به آنها پشت نكنيد و هركس در آن هنگام به آنها پشت كند گرفتار غضب الهى خواهد شد و جايگاه او جهنّم است و چه بد جايگاهى است؟!».

مى دانيم از ديدگاه اسلام يكى از بزرگترين گناهان، «فرار از جنگ» است. گناهى است كه مايه شكست، ذلّت، زبونى و بدبختى مسلمين است و مجازات آن از شديدترين مجازات هاست، «قرآن مجيد» در اين باره مى فرمايد: «يا اَيُّهَا الَّذِينَ آمنُوا اِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا زَحْفاً فَلَا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبَارَ * وَ مَنْ يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ اِلَّا مُتَحَرِّفاً لِقِتَالٍ اَوْ مُتَحَيِّزاً اِلَى فِئَةٍ فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللهِ وَ مَأْوَاهُ جَهَنَّمَ وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ»(1)؛ (اى كسانى كه ايمان آورده ايد هنگامى كه با انبوه جمعيت كافران در ميدان نبرد روبرو شويد به آنها پشت نكنيد و هركس در آن هنگام به آنها پشت كند - مگر در صورتى كه هدفش كناره گيرى از ميدان براى آمادگى جهت حمله مجدّد يا به قصد پيوستن به گروهى [از مجاهدان] بوده باشد - گرفتار غضب الهى خواهد شد و جايگاه او جهنّم است و چه بد جايگاهى است).
«زحف» به گفته ارباب لغت(2) در اصل به معنای حرکت کردن توأم با کشیدن پاها به روی زمین است مانند حركت كودك در آغاز راه رفتن يا شتر به هنگام خستگى زياد، سپس اين واژه در معنی حركت يك جماعت عظيم به كار رفته؛ چرا كه به خاطر كثرت جمعيت چنان به نظر مى رسد كه گويى روى زمين مى لغزند و به پيش مى روند.
به هر حال ذكر اين جمله اشاره به آن است كه جمعيّتِ دشمن هر قدر زياد و فشرده باشد باز سبب نمى شود كه مسلمانان بدون دستورِ فرمانده لشگر عقب نشينى كرده يا از رويارويى با دشمن فرار كنند. روشن است اين يك دستور كلى اسلامى است و اينكه بعضى از مفسران آن را مخصوص جنگ بدر دانسته اند كاملا بدون دليل است همان گونه كه در تفسير «الميزان» نيز به آن اشاره شده است(3) به خصوص اينكه اين آيه بعد از جنگ بدر نازل شده است.(4) پس نتيجه اينكه «فرار از جهاد» از اسباب سقوط در دوزخ است.(5)