آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اسلام همیشه مردم را با منطق و استدلال به دین دعوت کرده و از زور و شمشير استفاده نكرده است. تمام جنگ هاى اسلامى جنبه دفاعى داشته و «قرآن» تأكيد میکند آنان كه دست صلح و دوستي به سمت مسلمانان دراز كنند را با آغوش باز بپذيريد؛ ولی در مقابل اگر دشمنان قصد جنگ داشتند مسلمانان بايستي از خود دفاع کنند، مانند جنگ مسلمانان با ایرانیان كه نوعي دفاع از مردم مظلوم و ستمدیده ایران از دست شاهان ستمگر بوده است.

برخلاف آنچه دشمنان اسلام و ديگر اديان آسمانى تبليغ مى كنند، هرگز پيامبران الهى مردم را مجبور بر پذيرش اديان آسمانى نكردند؛ بلكه كار آنها ارائه طريق و نشان دادن راه با تكيه بر منطق و استدلال صحيح بوده، همان گونه كه آيه شريفه «لَا إِكْرَاهَ فِى الدِّينِ»(1) اشاره به اين مطلب دارد.

سؤال: اگر ادعا مى كنيد كه اسلام با منطق و استدلال پيش رفت نه با زور و شمشير، پس حكمت و فلسفه جنگ هاى اسلامى كه در عصر رسول خدا(صلى الله عليه وآله) رخ داد چه بود؟

پاسخ: طبق آنچه كه از «قرآن مجيد» استفاده مى شود تمام جنگ هاى اسلامى جنبه دفاعى داشته است. لذا «قرآن» مى گويد اگر دست صلح به سمت شما دراز كردند آن را ردّ نكنيد. به دو نمونه توجّه فرماييد:

الف) در قسمت پايانى آيه 90 از سوره «نساء» مى خوانيم: «فَإِنِ اعْتَزَلُوكُمْ فَلَمْ يُقاتِلُوكُمْ وَ أَلْقَوْا إِلَيْكُمُ السَّلَمَ فَما جَعَلَ اللهُ لَكُمْ عَلَيْهِمْ سَبِيلاً»؛ (پس اگر از شما كناره گيرى كرده و با شما پيكار ننمودند، [؛ بلكه] پيشنهاد صلح كردند، خداوند براى شما راهى براى تعرض بر آنان قرار نداده است). طبق اين آيه شريفه، خداوند مى گويد اگر غير مسلمانان، صلح دوست و اهل همزيستى مسالمت آميزند، شما حق نداريد متعرض آنها شويد.

ب) در آيه 91 همان سوره، حكم نقطه مقابل آيه قبل را چنين بيان مى كند: «فَإِنْ لَمْ يَعْتَزِلُوكُمْ وَ يُلْقُوا إِلَيْكُمُ السَّلَمَ وَ يَكُفُّوا أَيْدِيَهُمْ فَخُذُوهُمْ وَ اقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَ أُولئِكُمْ جَعَلْنا لَكُمْ عَلَيْهِمْ سُلْطاناً مُبيناً»؛ (اگر از درگيرى با شما كنار نرفتند و پيشنهاد صلح نكردند و دست از شما نكشيدند، آنها را هر جا يافتيد اسير كنيد و [در صورت احساس خطر] به قتل برسانيد. آنها كسانى هستند كه ما براى شما، تسلّط آشكارى نسبت به آنان قرار داده ايم).

از نظر اسلام مشروعيّت جنگ جايى است كه دشمن توطئه اى چيده يا آماده حمله باشد، آيا در اين هنگام عقل سليم مى گويد: اگر دشمن خواست شما را به قتل برساند، تسليم او شويد و دست به شمشير نبريد؟ نتيجه اينكه تمام جنگ هاى اسلامى طبق منطق قرآن و اسلام دفاعى بوده و هيچ جنگى براى مجبور كردن مردم به پذيرش اسلام نبوده است.

سؤال: آيا جنگ اسلام و ايران [در اوايل اسلام] جنگ دفاعى بود، يا براى وادار كردن مردم ايران به پذيرش اسلام رخ داد؟

جواب: به طور قطع اين جنگ دفاعى بود، دفاع از كسانى كه تحت ظلم و ستم شاهان ستمگر ايران بودند و حقّ آزادى انتخاب نداشتند. لذا مردم ايران در برابر سپاه اسلام مقاومتى از خود نشان نداده و به راحتى تسليم شدند، و برخى از آتشكده ها ساليان درازى پس از حمله اسلام به ايران همچنان روشن و سرپا بود، و ايرانيان باهوش به تدريج و با ميل و اختيار خود اسلام را پذيرفتند.(2)