آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام(ع) «درّه ها» را یکی از نعمت های بزرگ خداوند براى زندگى انسانها در روى زمين می داند. با مختصر دقّتى بر صفحه زمين روشن مى شود كه خداوند به وسيله كوه ها هرگز سدّ معبر ايجاد نكرده و قطعات و بخش هاى زمين را جدای از هم و غیر قابل دست یابی نیافریده؛ بلكه همه جا و در همه حال شكاف ها و جادّه هايى در لابلاى آنها به وجود آورده و تمام روى زمين را به هم پیوند داده تا این که هم مسیر عبور باشد و هم اشکال مختلف آن نشانه هایی برای انسان ها باشد تا از گم کردن راه در امان بمانند.

امام علي(علیه السلام) در بخشی از خطبه 91 «نهج البلاغه» به یکی از نعمت های بزرگ خداوند که براى زندگى انسانها در روى زمين آفريده است اشاره كرده، چنين مى فرمايد: (در اطراف زمين [و در ميان كوه ها] درّه ها و راه هاى وسيعى شكافت و نشانه هايى براى آنان كه بخواهند از شاه راه هاى وسيعش بگذرند برپا نمود)؛ «وَ خَرَقَ الْفِجَاجَ(1) فِي آفَاقِهَا وَ أَقَامَ المَنَارَ لِلسَّالِكِينَ عَلَى جَوَادِّ(2) طُرُقِهَا».
با مختصر دقّتى بر صفحه زمين و جاى جاى اين كره خاكى روشن مى شود كه خداوند به وسيله كوه ها هرگز سدّ معبر نفرموده و قطعات و بخش هاى زمين را از هم جدا نساخته؛ بلكه همه جا و در همه حال شكاف ها و جادّه هايى در لابلاى آن به وجود آورده كه تمام روى زمين را به هم مى پيوندد. كمتر كسى توجّه دارد كه اگر اين جادّه ها وجود نداشت و كوه هاى طولانى به يكديگر متّصل بودند و ديوار بلندى كه مانع عبور انسان ها و حيوانات است، به وجود مى آوردند و زمين را به بخش هاى پراكنده و نامربوطى تقسيم مى كردند، چه بلايى بر سر انسانها مى آمد و چه محروميت هايى پيدا مى كردند.
«قرآن مجيد» هم مى فرمايد: «وَ جَعَلْنَا فِي الْأَرْضِ رَوَاسِىَ أَنْ تَميِدَ بِهِمْ وَ جَعَلْنَا فِيهَا فِجَاجاً سُبُلاً لَعَلَّهُمْ يَهْتَدُونَ»(3)؛ (و در زمين كوه هاى ثابت و پا بر جايى قرار داديم تا انسانها نلرزاند و در آن دژها و راه هايى قرار داديم تا هدايت شوند). نه تنها به وسيله جادّه‏ ها سرتاسر زمين را پيوند داد بلكه علامات و نشانه هاى طبيعى بر سر جادّه ها نصب كرد تا از گم كردن راه در امان بمانند. در «قرآن مجيد» مى خوانيم: «وَ مِنَ الْجِبَالِ جُدَدٌ بِيضٌ وَ حُمْرٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهَا وَ غَرَابِيبُ سُودٌ»(4)؛ (و از كوه ها نيز [به لطف پروردگار] جادّه هايى آفريده شد، سفيد و سرخ و به رنگ هاى مختلف و گاه به رنگ كاملاً سياه).(5)