آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام علی(ع) درباره ثروت حقیقی انسان می فرماید: «تنها از دنيا آنقدر مال تو خواهد بود كه با آن سراى آخرتت را اصلاح كنى». اشاره به اينكه ثروت هاى دنيا مى آيند و مى روند و گاه آلاف و الوف از انسان باقى مى ماند و به دست ديگران مى افتد كه حسابش در قيامت با اوست و لذتش در دنيا براى ديگران و هيچ يك از اينها «مال» حقيقى انسان نيست. تنها آن مقداري كه صرف دنيا مي كند و بخشي كه براى اصلاح سراى آخرت از پيش فرستاده مال حقيقى اوست.

امام علي(علیه السلام) در بخشی از نامه 31 «نهج البلاغه» می فرماید: (تنها از دنيا آنقدر مال تو خواهد بود كه با آن سراى آخرتت را اصلاح كنى)؛ «إِنَّمَا لَكَ مِنْ دُنْيَاكَ، مَا أَصْلَحْتَ بِهِ مَثْوَاكَ(1)». اشاره به اينكه ثروت هاى دنيا مى آيند و مى روند و گاه آلاف و الوف از انسان باقى مى ماند و به دست ديگران مى افتد كه حسابش در قيامت با اوست و لذتش در دنيا براى ديگران. هيچ يك از اينها مال حقيقى انسان نيست. تنها آن مقدار كه براى اصلاح سراى آخرت از پيش فرستاده است مال حقيقى اوست.
در حديثى از كلمات قصار امام علي(عليه السلام) مى خوانيم: «لِكُلِّ امْرِئٍ فِي مَالِهِ شَرِيكَانِ: الْوَارِثُ وَ الْحَوَادِثُ»(2)؛ (براى هر انسانى در اموالش دو شريك است: وارث و حوادث [حوادثى كه اموال او را بر باد مى دهد]). در حديث ديگرى، پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله) مى فرمايد: «يَقُولُ ابْنُ آدَمَ مَالِي مَالِي وَ هَلْ لَكَ مِنْ مَالِكَ إِلَّا مَا أَكَلْتَ فَأَفْنَيْتَ أَوْ لَبِسْتَ فَأَبْلَيْتَ أَوْ تَصَدَّقْتَ فَأَمْضَيْتَ وَ مَا عَدَا ذَلِكَ فَهُوَ مَالُ الْوَارِثِ»(3)؛ (انسان مى گويد: مال من مال من [كدام مال؟] آيا مال تو چيزى جز آن است كه خورده اى و از بين برده اى؟ يا پوشيده اى و كهنه و فرسوده كرده اى؟ و يا صدقه داده اى و آن را [براى سراى آخرت] گذارده اى؟ و غير از آن هرچه هست مال وارث است).
يعنى مال واقعى انسان تنها دو بخش است: بخشى كه آن را مصرف و حدّاقل در دنيا از آن استفاده مى كند و بخش ديگرى كه ذخيره آخرت و يوم المعاد مى سازد، بقيه اموال، اموالى خيالى هستند كه گاه در حوادث از بين مى روند و اگر باقى بماند نصيب وارث مي شود.(4)