آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

معصومين(ع) آثار دنیوی و مادي بسیاری برای حسن خلق ذکر کرده اند، از آن جمله: امام صادق(ع) می فرماید: «نيكوكارى و حسن خلق، خانه ها را آباد مى كند و عمرها را افزايش مى دهد». آرامش يكى از آثار رفتار محبت آميز است، و اکنون که استرس، عامل بسيارى از بیماری ها و مرگ هاست، اهمیت خود را بیشتر نشان می دهد. همچنین امام علي(ع) مي فرمايند: «حسن خلق روزى ها را فراوان مى كند». اهمیت برخورد مناسب با مخاطب و تاثیر گذاری آن به اندازه ای است که مؤسسه های اقتصادى در سطح جهان، افرادی را برای این کار آموزش می دهند.

روايات آثار دنيوى و مادي بسيار مهمى برای «حسن خلق» ذکر می کنند، از جمله:
1ـ پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله) در حديثى می فرمایند: «حُسْنُ الْخُلْقِ يُثْبِتُ الْمَوَدَّةَ»(1)؛ (حسن خلق محبت و دوستى را تثبيت مى كند. [و دلهاى پراكنده را به هم پيوند مى دهد]).
2ـ اميرمؤمنان على(عليه السلام) در حديثى می فرمایند: «لا عَيْشَ اَهْنَأُ مِنْ حُسْنِ الْخُلْقِ»(2)؛ (هيچ زندگى، گواراتر از زندگى آميخته با حسن خلق نيست).
3ـ امام صادق(عليه السلام) در این رابطه می فرمایند: «اَلْبِرُّ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ يَعْمُرانِ الدِّيارَ وَ يَزيدانِ فِى الاْعْمارِ»(3)؛ (نيكوكارى و حسن خلق، خانه ها را آباد مى كند و عمرها را افزايش مى دهد).
4ـ اميرمؤمنان على(عليه السلام) در حديثى می فرمایند: «حُسْنُ الاْخْلاقِ يُدِرُّ الاْرْزاقَ وَ يُؤْنِسُ الرِّفاقَ»(4)؛ (حسن خلق روزى ها را فراوان مى كند و بر محبت دوستان مى افزايد).
5ـ آن حضرت در حديث ديگرى می فرمایند: «فِى سِعَةِ الاْخْلاقِ كُنُوزُ الاْرْزاقِ»(5)؛ (در گشاده رویی و خوش اخلاقی، گنج هاى روزى ها نهفته است).
تقريباً اين مسأله به تجربه براى همگان ثابت شده كه بواسطه حسن خلق و برخوردهاى محبت آميز و مؤدّبانه، مى توان دل ها را صيد كرد، نه تنها افراد عادى مجذوب اخلاق حسنه مى شوند، بلكه به گفته حافظ:
به حسن خلق توان کرد صيد اهل نظر *** به دام و دانه نگيرند مرغ دانا را
از سویی حسن خلق و خوشرويى، سبب آبادی شهرها و طول عمر می شود، زیرا بر اثر كشمكش و پرخاشگرى، آبادى ها ويران می شود. هرگاه در روابط بین انسان ها، پرخاشگرى جاى خود را به خوش رويى و حسن خلق بدهد، الفت، مودّت و اتحاد، سر آغاز هرگونه آبادى و خير و بركت مى شود. افزون بر اين، آرامش روح، به عنوان يكى از آثار مستقيم رفتارهای محبت آميز، سبب افزايش طول عمر مى شود. امروزه ثابت شده استرس و فشارهاي وارده بر انسان، عامل بسيارى از مرگ و ميرها و يكى از عوامل اصلى بيماريهاى مختلف است. پر واضح است كه حسن خلق و برخوردهاى محبت آميز، از فشارهاى روحى کاسته و سبب طول عمر مى شود. از سوی دیگر حسن خلق سبب فزونى روزى و درآمدها است زيرا يك تاجر، كاسب، صنعتگر و طبيب، با جلب اعتماد مراجعين می توانند در كار خود موفق باشند. بسياری از افراد، خريد اجناس متوسط را از افراد خوش برخورد، بر خرید اجناس عالی از افراد عبوس و ترش رو، ترجيح دند، از این رو، در سطح جهان، مؤسسه های اقتصادى خصوصى، افرادی را در راستای برخورد مناسب با مراجعين آموزش می دهند، تا از اين طريق اعتماد افراد را به آن مؤسسه تجارى يا صنعتى جلب كنند.
امروزه مهمانداران هواپيماها، در طول پرواز بازي هاى رايگانی به تك تك كودكان می دهند كه ممكن است ارزش چندانى نداشته باشد، لکن اين برخورد اثر عميقى در روح افراد گذاشته و ناخودآگاه نظر مشتريان را به سوی این شرکت هواپیمایی جلب مى كند. البته اسلام همانند دنیای مادی امروز، طرفدار حسن خلق رياكارانه نيست، اما حسن خلق را گنج روزى دانسته و بر آثار آن در فزونى نعمت ها تاکید می کند.(6)