آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام علی(ع) در بیان آثار و بركات «بعثت» می فرماید: «به نعمت هاى بزرگى كه خداوند هنگام بعثت پيامبر(ص) ارزانى داشت بنگريد که چگونه نعمت [الهى] پر و بال كرامت خود را بر آنها گسترد و نهرهاى مواهب خويش را به سوى آنها جارى ساخت و آيين حقّ با همه بركاتش آنان را در بر گرفت ...، امور آنها در سايه حكومت قدرتمندى استوار شد، و تحت حمايت عزّت پيروزمندى قرار گرفتند و كارهايشان بر قلّه هاى حكومتى پايدار، سامان يافت، در سايه اين امور آنها زمامداران جهانيان شدند و سلاطين گرداگرد زمين و بر كسانى كه پيش از آن بر آنها فرمانروايى داشتند حكم راندند».

امام علي(علیه السلام) در بخشی از خطبه 192 «نهج البلاغه» به شرح بركاتى كه در سايه «بعثت پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله)» و اتّحاد و اتّفاق و الفت مردم به يكديگر نصيب آنها شده، پرداخته و با عباراتى بسيار گويا و زيبا آن را تشريح مى كند و مى فرمايد: (به نعمت هاى بزرگى كه خداوند هنگام بعثت پيامبر به آنها ارزانى داشت بنگريد كه در سايه آيين خود آنها را مطيع فرمان ساخت و با دعوتش آنان را متّحد كرد)؛ «فَانْظُرُوا إِلَى مَوَاقِعِ نِعَمِ اللهِ عَلَيْهِمْ حِينَ بَعَثَ إِلَيْهِمْ رَسُولاً، فَعَقَدَ بِمِلَّتِهِ طَاعَتَهُمْ، وَ جَمَعَ عَلَى دَعْوَتِهِ أُلْفَتَهُمْ».
آرى در عصر جاهليّت، هر قوم و قبيله اى، بلكه هر فردى دنبال منافع و هوی و هوس خويش بود و اختلاف و پراكندگى عظيمى بر آنها حاكم شده بود؛ ولى خداوند در سايه توحيد و آيين اسلام همه را در زير يك پرچم گرد آورد و تحت يك فرمان قرار داد و در سايه همين امر همه چيز دگرگون شد.
آنگاه به شرح اين نعمت ها پرداخته و با تشبيه ها و استعاره هاى زيبايى آنها را يك به يك بر مى شمارد و مى افزايد: ([بنگريد] چگونه نعمت [الهى] پر و بال كرامت خود را بر آنها گسترد و نهرهاى مواهب خويش را به سوى آنها جارى ساخت و آيين حقّ با همه بركاتش آنان را در بر گرفت تا آنجا كه در ميان نعمت هاى اين آيين غرق شدند و در زندگى خرّمش شادمان گشتند)؛ «كَيْفَ نَشَرَتِ النِّعْمَةُ عَلَيْهِمْ جَنَاحَ كَرَامَتِهَا، وَ أَسَالَتْ لَهُمْ جَدَاوِلَ(1) نَعِيمِهَا، وَ الْتَفَّتِ الْمِلَّةُ بِهِمْ فِي عَوَائِدِ بَرَكَتِهَا، فَأَصْبَحُوا فِي نِعْمَتِهَا غَرِقِينَ، وَ فِي خُضْرَةِ عَيْشِهَا فَكِهِينَ(2)».
امام(عليه السلام) نخست نعمت هاى الهى را به پرنده اى تشبيه مى كند كه جوجه هاى خود را زير بال و پر خود مى گيرد و به آنها گرمى و آرامش و امنيّت مى بخشد، سپس آن را به نهرهاى آب زلالى تشبيه مى كند كه به سوى مزارع و باغ ها در حركت است و آنها را خرّم و سرسبز و شاداب مى سازد و نتيجه آن را غرق شدن در نعمت ها و آسوده زيستن در يك زندگى شيرين و آرام ذكر مى كند.
در ادامه اين سخن، به نعمت مهم حكومت اسلامى، حكومتى مقتدر و سرفراز اشاره كرده، مى فرمايد: (امور آنها در سايه حكومت قدرتمندى استوار شد، و تحت حمايت عزّت پيروزمندى قرار گرفتند و كارهايشان بر قلّه هاى حكومتى پايدار، سامان يافت)؛ «قَدْ تَرَبَّعَتِ(3) الْأُمُورُ بِهِمْ، فِي ظِلِّ سُلْطَانٍ قَاهِرٍ، وَ آوَتْهُمُ الْحَالُ إِلَى كَنَفِ عِزٍّ غَالِبٍ، وَ تَعَطَّفَتِ الْأُمُورُ عَلَيْهِمْ فِي ذُرَى(4) مُلْكٍ ثَابِتٍ».
تاريخ اسلام، بهترين گواه بر صدق تمام تعبيرات امام(عليه السلام) در زمينه پيروزى اعراب و مسلمانان در سايه اسلام است، چيزى كه مورّخان شرق و غرب همه به آن معتقدند.
در پايان اين سخن اشاره به پيروزى مطلق مسلمانان بر دشمنان كرده و با تعبيرى رسا مى فرمايد: (در سايه اين امور آنها زمامداران جهانيان شدند و سلاطين گرداگرد زمين و بر كسانى كه پيش از آن بر آنها فرمانروايى داشتند حكم راندند، و احكام را درباره كسانى به اجرا درآوردند كه در گذشته مجريان امور بودند، نه نيزه هاى آنها كج مى شد و نه سنگ آنان در هم مى شكست [قدرتشان ثابت و نيروهايشان شكست ناپذير بود])؛ «فَهُمْ حُكَّامٌ عَلَى الْعَالَمِينَ، وَ مُلُوكٌ فِي أَطْرَافِ الاْرَضِينَ. يَمْلِكُونَ الْأُمُورَ عَلَى مَنْ كَانَ يَمْلِكُهَا عَلَيْهِمْ، وَ يُمْضُونَ الْأَحْكامَ فِيمَنْ كَانَ يُمْضِيهَا فِيهِمْ! لاَ تُغْمَزُ(5) لَهُمْ قَنَاةٌ(6)، وَ لَا تُقْرَعُ(7) لَهُمْ صَفَاةٌ(8)».
اشاره به اينكه پادشاهان و حاكمانى كه در دوران قبل آنها را بر اثر اختلاف و پراكندگى و ضعف و ناتوانى به بند مى كشيدند و برده و بنده خود مى ساختند، در سايه اتّحاد و قدرتى كه مسلمين از ايمان گرفته بودند در برابر آنان زانو زدند و به نيروى شكست ناپذيرى مبدّل شدند.
يكى از مستشرقين مى گويد: قدرت مسلمين به جايى رسيده بود كه اگر كسى به فكر مبارزه با آنها مى افتاد، مى گفتند: ديوانه است و عقل خود را از دست داده است.(9)