آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

جامع ترين تعبيرى كه درباره دعوت پيامبر(ص) و دعوت همه انبياء آمده مربوط به آيه 52 سوره «ابراهيم(ع)» است كه می فرمايد: «اى كسانى كه ايمان آورده ايد دعوت خدا و پيامبر را اجابت كنيد هنگامى كه شما را به سوى چيزى مى خواند كه شما را زنده مى كند!». اين تعبير كوتاه، هدف بعثت را زندگى و حيات در تمام ابعادش بر مى شمارد؛ حيات مادّى، حيات معنوى، حيات فرهنگى، حيات اقتصادى، حيات سياسى و حيات اخلاقى و اجتماعى.

قرآن در سوره ابراهيم، آيه 52 درباره دعوت انبياء از افراد بشر به سوي حيات جامع و كامل واقعى، مى فرمايد: (اى كسانى كه ايمان آورده ايد دعوت خدا و پيامبر را اجابت كنيد هنگامى كه شما را به سوى چيزى مى خواند كه شما را زنده مى كند!)؛ «يَا اَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا للهِ وِ لِلرَّسُولِ اِذا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ».

اين تعبير، كوتاه ترين و در عين حال جامع ترين تعبيرى است كه درباره دعوت پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) و دعوت همه انبياء آمده است كه هدف بعثت را، زندگى و حيات در تمام ابعادش مى شمرد: حيات مادّى، حيات معنوى، حيات فرهنگى، حيات اقتصادى، حيات سياسى و حيات اخلاقى و اجتماعى. اگرچه در آيات قرآن، حيات گاه به معناى حيات گياهى آمده(1) و گاه حيات حيوانى(2)؛ ولي در اينجا به معني حيات انساني است. در آيه 122 سوره انعام نيز درباره بعضى از كسانى كه ايمان آورده اند، مى فرمايد: «اَوَ مَنْ كَانَ مَيتاً فَاَحْيَيْنَاهُ...»؛ (آیا کسى که مرده بود، سپس او را زنده کردیم، [کافر بود و ایمان آورد]) بنابراين اگر مى بينيم بعضى آيه مورد بحث را تنها ناظر به «جهاد» مى دانند كه مايه حيات امّت ها است يا ناظر به «ايمان به خدا» يا علم و معرفت و يا حيات جهان ديگر دانسته اند، در واقع آيه را در بعضى از مصاديقش محدود كرده اند، وگرنه مفهوم آيه گسترده است و از همه اينها فراتر است.

قابل توجّه اين كه در روايات متعدّدى، حيات در اين آيه به معناى ولايت على بن ابى طالب(عليه السلام) تفسير شده است(3) كه آن هم در حقيقت بيان يكي از مصداق هاي مهم است؛ چرا كه ولايت آن حضرت، سبب دعوت به سوى اسلام در تمام زمينه ها است، ولايت او دعوت به علم، زهد، تقوا، ايثار و اخلاص است.(4)