آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

کتاب «کنز الفوائد» توسط ابوالفتح محمد بن علی بن عثمان کراجکی (م 449 ق) یکی از بزرگترین متکلمان شیعه در قرن پنجم هجری نوشته شده است. این کتاب در زمینه علوم و فنون مختلفی مثل کلام، تفسیر، نجوم و فقه نوشته شده و مهمترین مسائل این علوم در آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است؛ به طوری که کراجکی در آن بسیاری از موضوعات فقهی، اصولی، عقیدتی، ادبیات، تاریخ را در قالب بحث علمی و استدلالی، موعظه و اندرز اخلاقی، و نقل احادیث صحیح بیان کرده است.

کتاب «کنز الفوائد» توسط ابوالفتح محمد بن علی بن عثمان کراجکی (م 449 ق) یکی از بزرگترین متکلمان شیعه در قرن پنجم هجری نوشته شده است. این کتاب در زمینه علوم و فنون مختلفی مثل کلام، تفسیر، نجوم و فقه نوشته شده و مهمترین مسائل این علوم در آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است؛ به طوری که کراجکی در آن بسیاری از موضوعات فقهی، اصولی، عقیدتی، ادبیات، تاریخ را در قالب بحث علمی و استدلالی، موعظه و اندرز اخلاقی، و نقل احادیث صحیح بیان کرده است.
شیوه تدوین کتاب کنز الفوائد:
کراجکی در تالیف این کتاب از سبک و قالب ویژه ای پیروی نکرده و مطالب آن را به صورت کشکول در کنار هم آورده است. او کتابش را با گفتار مختصری درباره اثبات توحید آغاز کرده و سپس همه مطالب و مباحث را در قالب فصل، مسئله، گفتار، یا بیان، بدون اینکه ترتیب و نظم ویژه ای داشته باشد، تدوین کرده است.

برخی از مهمترین مطالب کتاب که با مباحث عقیدتی شیعه مرتبط است:
 رد عقیده مجبِّره درباره تکلیف ما لایطاق، اختیار انسان و افعال اختیاری او، یادآوری جنایت مجبّره بر اسلام، شناخت مجبِّره، شناخت قدریّه و ردّ آن، رد تهمت معتزله بر شیعه که شیعه مرجئه است، توجه و تذکر به غلط های معتزله، مواعظی درباره ترک ظلم، کلمات علی (علیه السلام) درباره مذمّت حسد، فصلی درباره ولادت و جایگاه ولایت حضرت نبی اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)، ذکر برخی از معجزات آن حضرت، بیان اعجاز قرآن، اثبات ایمان و اسلام ابوطالب با استناد به اشعار خودش، بحثی درباه بداء و پاسخ به شبهات مخالفان، بیان حقیقت اسلام امیر المومنین، توضیحی درباره سازگاری عذاب ابدی اهل دوزخ با عدل الهی، بیان آیاتی که به امامت علی(علیه السلام) دلالت دارند، بحثی درباره امامتامام زمان ارواحنا فداه، فصلی درباره قضا و قدر، بحثی درباره غیبت امام زمان و سبب آن، و دلالت خبرغدیر بر امامت علی(علیه السلام).

جایگاه و ارزش کتاب «کنز الفوائد»:
این کتاب به لحاظ اشتمال آن بر بسیاری از احادیث نبوی و علوی، محدثانی مثل علامه مجلسی و علامه حلی آن را به عنوان یک منبع حدیثی تلقی کرده و بسیاری از احادیث مسند آن را در آثارخود نقل کرده اند. کراجکی با ذکر انتقادهای فراوانی به عقاید و اندیشه های علمای اهل سنت و بزرگان معتزله، اشاعره، مجبّره، مشبّهه، مرجئه، و سایر فرقه ها در این کتاب، عقاید ناب شیعی را در آن تبیین و تصویر کرده است. از این رو منبع بسیار مهمی برای متکلمان متاخر شیعه و سنی نیز به شمار می رود. همچنین آرای فقهی او در این کتاب مورد استفاده و استناد فقهای بزرگ شیعه مثل شهید ثانی و علامه حلی قرار گرفته است.
 برخی از بخش‌های این کتاب مثل التعجب من اغلاط العامه فی مساله الامامه، و القول المبین عن وجوب مسح الرجلین به عنوان کتاب مجزا مورد تحقیق و تصحیح قرار گرفته و به زینت چاپ آراسته شده است. قابل ذکر است که بخش های عمده ای از مطالب اعتقادی این کتاب توسط علمای متاخر شرح شده است.

کتاب های همنام کنز الفوائد:

کتاب با نام «کنز الفوائد» نظائر دیگری نیز دارد که نباید با کتاب کراجکی اشتباه شود؛ مثل:
کنز الفوائد فی حلّ مشکلات القواعد (سید عمید الدین حسینی) و کنز الفوائد فی تأویل الآیات الباهره (سید شرف الدین حسینی استرآبادی). کتاب کنز الفوائد کراجکی بارها در ایران، عراق و لبنان به چاپ رسیده است.