آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اولا: اگر بنا بر تبعیّت است، ائمه اهل بیت(ع) ما را به نامهایی چون محمد، علی، حسن و حسین و... راهنمایی کرده اند؛ وقتی نامهای اهل بیت(ع) اولویّت یک جامعه باشد برای نامهای دیگر جایی نمی ماند.
ثانیا: اگر نامگذاری فرزندان اهل بیت(ع) از انگیزه های سیاسی(حبّ و بغضها) خالی بوده است، نامگذاری به نام خلفا، نشانه روابط خوب نخواهد بود.
ثالثا: نامگذاری های ائمه اهل بیت(ع) به نام خلفا، زمینه هایی داشته که در حال حاضر چنین زمینه هایی در جامعه ی شیعی وجود ندارد؛ مثلا گاهی انتخاب يک نام برای کم کردن خفقان بود.

امامان اهل بيت(علیهم السلام) هيچگاه با نام کسي عقده گشايي نمي کردند و با ناميدن فرزندان خويش به نام خلفاي راشدين نشان دادند که با آنها مشکلي ندارند؛ حال اگر شما شيعيان مدعي راستين تبعيت از ائمه اهل بيت(ع) هستيد، چرا با نام خلفا کينه ورزي مي کنيد و حتي يک نفر شيعه نام خلفا را بر فرزند خويش نمي گذارد؟!
در پاسخ از سوال فوق باید گفت:
اولا: نام گذاری شیعه عین تبعیت از سیره امامان اهل بيت(علیهم السلام) است:
اگر بنا بر تبعيت از ائمه اهل بيت(علیهم السلام) است، آنها توصيه کرده اند که نامهاي اهل بيت(ع) را بر فرزندان خويش بگذاريم و بدين وسيله ياد، سيره و سنّت آنها را متذکر باشيم؛ چنانکه طبق رواياتي که از اهل بيت(ع) نقل شده نام نهادن به اسامی ای مثل محمّد و على و حسن و حسين و ... نيکو شمرده مي شود.(1) برای نمونه به برخی از این روایات اشاره می کنیم:
1) پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) فرمود: «مَنْ وُلِدَ لَهُ أَرْبَعَةُ أَوْلَادٍ لَمْ يُسَمِّ أَحَدَهُمْ بِاسْمِي فَقَدْ جَفَانِي‏»(2)؛ (هر کس صاحب چهار فرزند [پسر] شد و هیچیک از آنها را به اسم من نامگذاری نکرد به من جفا کرده است).
2) امام باقر(علیه السلام) فرمود: «أَصْدَقُ الْأَسْمَاءِ مَا سُمِّيَ بِالْعُبُودِيَّةِ وَ أَفْضَلُهَا أَسْمَاءُ الْأَنْبِيَاءِ»(3)؛ (مناسب ترین نام ها نامی است که با مضمون عبودیت باشد و بهترین نام ها نام پیامبران است).
3) در روایت دیگری از امام رضا(علیه السلام) نقل شده است که: «لَا يَدْخُلُ الْفَقْرُ بَيْتاً فِيهِ اسْمُ مُحَمَّدٍ أَوْ أَحْمَدَ أَوْ عَلِيٍّ أَوِ الْحَسَنِ أَوِ الْحُسَيْنِ أَوْ جَعْفَرٍ أَوْ طَالِبٍ أَوْ عَبْدِ اللَّهِ أَوْ فَاطِمَةَ مِنَ النِّسَاءِ»(4)؛ (هیچ گاه فقر به خانه ای که در آن نام محمد، احمد، علی، حسن، حسین، جعفر، طالب، عبدالله برای مردان و فاطمه برای زنان انتخاب شود، داخل نمی شود).
وقتی نامهای اهل بیت(ع) اولویّت یک جامعه باشد برای نامهای دیگر جایی نمی ماند.
ثانیا: نامگذاری فرزندان امامان اهل بیت(ع) به نام خلفا، نشانه روابط خوب با آنها نیست:
اگر قبول کنیم که نامگذاری فرزندان امامان اهل بیت(علیهم السلام) از انگیزه های سیاسی خالی بوده است، دلیل روابط خوب نخواهد بود؛ یعنی اگر قرار است قبول کنیم که آن بزرگواران «بغض» را در نام گذاری فرزندان خویش دخالت نداده اند، دلیلی وجود ندارد که قبول کنیم «حبّ» را در انتخاب نام خلفای سه گانه دخالت داده اند! به طور کلی و همیشه چنین نیست که نام گذاری به نامهای افراد خاص نشانه ارادت و محبّت باشد.
ثالثا: نامگذاری های ائمه اهل بیت(علیهم السلام) به نام خلفا، زمینه هایی داشته که در حال حاضر چنین زمینه هایی در جامعه شیعی وجود ندارد:
نامگذاری های ائمه اهل بیت(ع) به نام افراد معروف، ضمن اینکه فارغ از حب و بغضها بوده است - مگر اینکه بر آن توصیه و یا تصریح کرده باشند(5) - زمینه هایی داشته که در حال حاضر چنین زمینه هایی در جامعه شیعی وجود ندارد و نیازی به تبعیّت از چنین نامگذاری ها در حال حاضر نیست. این زمینه ها از قرار ذیل است:
الف) نام خلفا نام رايج آن زمان بود و اختصاص به خلفا نداشت:
نام خلفا نام اختصاصي آنها نبود، بلکه اين نام ها، نام هاي مصطلح و مشهور و رايج جامعه آن زمان بودند و کتاب هاي رجالي نيز به اين حقيقت گواهي مي دهند. مراجعه به کتاب هايي مانند الاستيعاب‏ نوشته ابن عبدالبر و اسد الغابه‏ نوشته ابن اثير نشان مي دهد که بسياري از صحابه نام هايي چون ابوبكر، عمر يا عثمان داشتند. به عنوان نمونه در اين جا تنها به يك كتاب به نام‏ «اسدالغابه فى معرفة الصحابه» بسنده مى‏ كنيم و از كسانى نام مى بريم كه نام آنان «عمر» بود: 1. عمر الأسلمى 2. عمر الجمحى 3. عمربن الحكم 4. عمربن سالم الخزاعى 5. عمر بن سراقه 6. عمر بن سعد الأنمارى 7. عمر بن سعد السلمى 8. عمر بن سفيان 9. عمر بن ابى سلمه 10. عمر بن عامر السلمى 11. عمر بن عبيد اللَّه 12. عمر بن عكرمه 13. عمر بن عمرو الليثى 14. عمر بن عمير 15. عمربن عوف 16. عمر بن غزية 17. عمر بن لاحق 18. عمر بن مالك بن عقبه 19. عمر بن مالك الأنصارى 20. عمر بن معاوية الغاضرى 21. عمر بن يزيد 22. عمر بن اليمانى و... .(6) اينها كسانى هستند كه ابن اثير آورده و اگر تابعان را هم كه نام شان‏ عمر بوده، بر آن‏ها بيفزاييد تصديق خواهيد كرد كه اين نام و نام‏ هاى ديگر خلفا، از اسامى معروف ميان عرب جاهلى و اسلام بوده و هرگز از شنيدن اين نام، تنها آن سه نفر به ذهن تداعى نمى‏ كرد.(7)
حتّي بعد از واقعه عاشورا نيز که گاهي انتخاب نام فرزندان جنبه سياسي پيدا مي کرد، انتخاب چنين نام هايي از سوي دوست داران اهل بيت(عليهم السلام) صورت مي گرفت. چنانکه مخالفت اصحاب ائمه با شخصيت هايي چون معاويه و يزيد امري بديهي در تاريخ تشيع است؛ با اين حال شاهد نام گذاري فرزندان برخي از ايشان به اين اسامي هستيم مانند يزيد الجعفى و معاوية بن عمّار و غير ايشان!(8)
اگر قرار باشد ما از نامهای رایج در جامعه خود استفاده کنیم، در حال حاضر چنين نامهايی در جامعه ی ما رواج نداشته و حتّی در جامعه ی اهل سنّت نیز رواج چشمگيري ندارند.
ب) گاهي انتخاب يک نام براي کم کردن فشار و خفقان است:
اگر وضعيت خفقان، وحشت و فشار بر شيعيانِ آن روزگار را در نظر آوريم، خواهيم ديد، ائمه معصوم اهل بيت(عليهم السلام) براى نجات شيعيان، ناگزير دست به اقداماتى مى زدند كه در نظر شرع جايز بود؛ از جمله اينکه نام خلفا را بر فرزندان شان مى نهادند و يا با بزرگان صحابه و تابعين به واسطه ازدواج، پيوند خويشاوندى برقرار مى كردند تا از اين فشارها بكاهند و دستگاه ظلم بنى اميه و بنى عباس نتوانند به اين بهانه كه آنان با خلفاى سه گانه معارض اند، از سادگى مردم سوء استفاده كرده عرصه را بر آنان و شيعيان شان تنگ کرده و دست به قتل و غارت بزنند و... .(9)
آیا چنین شرایطی در حال حاضر هم وجود دارد؟ اگر در برخی موارد چنین شرایطی وجود داشته باشد و شیعه ای با تهدید و بواسطه ی ترس از جامعه ی اهل سنّت، نام خلیفه ای از خلفای سه گانه را بر فرزند خویش نهاده باشد، نه نشانه نفاق و نه نشانه ارادت است؛ بلکه نشانه ظلم و حکومت خفقان توسط افراد تندروی اهل سنّت است که اصرار دارند به زور شمشیر مذهب و حتی نام دیگران را عوض کنند!
در اینجا سوالی پیش می آید که آیا «نام گذاری بر اساس عقیده» بد است یا «زور گویی و توقع بی جا»؟! اگر بپذیریم که شیعیان بر اساس عقیده و محبّت نام انتخاب می کنند، آیا کار آنها بد است، یا ظلم تاریخی برادران اهل سنّت که شیعه را وادار به تقیه می کند؟! اگر کسی به نام خلیفه ای ظلم می کند، او خود بغض و کینه خلیفه را ترویج می کند؛ والّا در شرايط عادي شيعه معتقد است که انتخاب نام براي فرزندان امري مباح است و از قرار دادن نام خلفا بر کسي، گمان دشمني با شيعه را نمي توان برداشت کرد و از آن سو نيز صرف نام نهادن به نام اهل بيت(عليهم السلام) را هم دليل بر دوستي اهل بيت نمي توان دانست.