آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

با توجه به آیات قرآن، یهودیان در ماجرای ماهیگیری روز شنبه، سه گونه واکنش نشان دادند: گروهی متوسل به حیله ای شرعی شدند. برخی دیگر به موعظه گروه نخست و نهی آنها از این کار پرداختند. گروه سوم نیز کسانی بودند که اهل مسامحه و سکوت بودند و می گفتند: «آنها را رها كنيد، تا خداوند خود آنها را عذاب كند». درباره سرانجام این سه گروه بايد گفت كه تنها گروه دوم نجات یافت و مجرمان و سکوت كنندگان به عذاب الهی گرفتار شدند.

از آيات قرآن استفاده مى شود كه يهوديان در واکنش به ماجرای ماهیگیری عده ای در روز شنبه به سه گروه تقسيم شدند؛
1. كسانى كه دست به حيله اى شرعی زدند و در اين امتحان الهى سرافكنده شدند. آيه 163 سوره اعراف اشاره به اين گروه دارد و آنها را افرادى فاسق شمرده است.
2. عدّه اى كه در برابر اين نافرمانى و منكر ساكت ننشستند و به فريضه مهم و اساسى «امر به معروف و نهى از منكر» پرداخته و گروه نخست را موعظه كردند، كه قرآن از آنها به نيكى ياد كرده است.
3. گروه سوم كسانى بودند كه اهل مسامحه و سكوت بودند و حتّى به آمرين به معروف اعتراض كرده، مى گفتند: «آنها را رها كنيد، تا خداوند خود، آنها را عذاب كند، شما كارى به كار آنها نداشته باشيد».
آيه 164 سوره اعراف ناظر به حال دو گروه اخير است، توجّه كنيد: «وَ اِذْ قالَتْ اُمَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوماً اللّهُ مُهْلِكُهُمْ اَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذاباً شَديداً قالُوا مَعْذِرَةً اِلى رَبِّكُمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ»؛ (و [به ياد آر] هنگامى را كه گروهى از آنها [به گروه ديگر] گفتند: چرا جمعى گنهكار را اندرز مى دهيد كه سرانجام خداوند آنها را هلاك خواهد كرد، يا به عذاب شديدى گرفتار خواهد ساخت؟! [آنها را به حال خود واگذاريد تا نابود شوند!] گفتند: [اين اندرزها] براى اعتذار [و رفع مسئوليّت] در پيشگاه پروردگار شماست، بعلاوه شايد آنها [بپذيرند، و از گناه باز ايستند، و] تقوا پيشه كنند!). اين آيه، هم به گروه «آمرين به معروف» اشاره دارد و هم به گروه «عافيت طلبان و ساكتان».
سرانجام سه گروه
پس از اين كه بنى اسرائيل در اين امتحان سرافكنده شدند و خداوند حيله شرعى آنها را نپذيرفت، عذاب الهى نازل شد و آنها گرفتار مجازات پروردگار شدند و تنها گروه دوم (گروه آمرين به معروف و ناهين از منكر)، نجات يافتند و مجرمين از صورت انسانيّت طرد و مسخ شدند.

این دو آيه به اين مطلب اشاره كرده است: «فَلَمّا نَسوُا ما ذُكِّرُوا بِهِ اَنْجَيْنا الَّذينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَ اَخَذْنَا الَّذينَ ظَلَمُوا بِعَذاب بَئيس بِما كانُوا يَفْسُقُونَ * فَلَمّا عَتَوْا عَنْ ما نُهُوا عَنْهُ قُلْنا لَهُمْ كُونُوا قِرَدَةً خاسِئينَ»؛ (امّا هنگامى كه تذكّراتى را كه به آنها داده شده بود فراموش كردند، [لحظه عذاب فرا رسيد و] نهى كنندگان از بدى را رهايى بخشيديم، و كسانى را كه ستم كردند، بخاطر نافرمانيشان به عذاب شديدى گرفتار ساختيم! [آرى] هنگامى كه در برابر آنچه از آن نهى شده بودند سركشى كردند، به آنها گفتيم: به شكل ميمونهايى طرد شده درآييد!).(1)