آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

منظور از «قصد قربت» اين است كه انگيزه انسان در انجام عبادت فرمان خداوند باشد. به عبارتی، عبادت دو ركن دارد: نخست اين كه نفس عبادت ذاتاً مُقرِّب باشد؛ يعنى عملى باشد كه ذاتاً انسان را به خداوند نزديك كند. ديگر اين كه نيّت عبادت كننده نيز نزديك شدن و تقرّب به پروردگار باشد.

منظور از «قصد قربت» اين است كه انگيزه انسان در انجام عبادت فرمان خداوند باشد. به عبارتی، عبادت دو ركن دارد: نخست اين كه نفس عبادت ذاتاً مُقرِّب باشد؛ يعنى عملى باشد كه ذاتاً انسان را به خداوند نزديك كند. ديگر اين كه نيّت عبادت كننده نيز نزديكى به پروردگار باشد و به عبارت سوّم عبادت نياز به دو چيز دارد؛ «حُسن فعلى» و «حُسن فاعلى» كه هر دو از اركان عبادت محسوب مى شود.
منظور از حُسن فعلى اين است كه عبادت ذاتاً مطلوب و محبوب معبود باشد؛ مثل سجده كه حُسن فعلى دارد، و ذاتاً مطلوب است، و مراد از حُسن فاعلى اين است كه انجام دهنده عبادت هم نيّت خوبى داشته باشد، و عبادتش براى قرب به پروردگار باشد؛ نه براى هوى و هوس و رياكارى و مانند آن.
حال اگر هر دو ركن، يا يكى از آنها نباشد، آن عبادت ارزشى نخواهد داشت. مثل اینكه اگر شخصى به قصد رژيم لاغرى روزه بگيرد، كار او عبادت محسوب نمى شود؛ هر چند روزه حُسن فعلى دارد ولى در اين جا حُسن فاعلى (قصد قربت) ندارد.(1)