آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

با توجه به تعبیر «وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِی» در این آيه، منظور از آسمانها، کرات آسماني است که در آسمان شناورند، نه خود آسمان و در آن سخن از جريان خورشيد و ماه در مدت معين است. منظور از ستونهای نامرئی هم نیروی جاذبه بین اجرام آسمانی است كه آنها را به اين حال نگه داشته است. آيه 38 و 40 سوره يس نيز از جريان ماه و خورشيد بر مدار خود حرف مي زند بدون اينکه از هم سبقت بگيرند و اين به تناسب جاذبه اجرام آسماني بر مي گردد.

در آیه 2 سوره رعد می خوانیم: «اللَّهُ الَّذِي رَفَعَ السَّماواتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها ثُمَّ اسْتَوى‏ عَلَى الْعَرْشِ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُسَمًّى يُدَبِّرُ الْأَمْرَ يُفَصِّلُ الْآياتِ لَعَلَّكُمْ بِلِقاءِ رَبِّكُمْ تُوقِنُونَ»؛ (خدا همان كسى است كه آسمان را -بدون ستونى كه قابل رؤيت باشد- آفريد سپس‏ بر عرش استيلا يافت [و زمام تدبير جهان را بدست گرفت] و خورشيد و ماه را مسخر ساخت كه هر كدام تا زمان معينى حركت دارند كارها را او تدبير مى كند آيات را [براى شما] تشريح مى ‏نمايد تا به لقاى پروردگارتان يقين پيدا كنيد).
برخی از کسانی که تلاش می کنند به هر قیمتی آیات قرآن را با علوم امروزی متضاد جلوه دهند، از تعبیر «بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها»؛ (بدون ستونى كه قابل رؤيت باشد)، چنین برداشت کرده اند که از دیدگاه قرآن آسمان ها به وسیله ستون هایی نگه داشته شده تا بر زمین سقوط نکنند؛ این در حالی است که امروزه علم ثابت کرده که همه سيارات و ستارگان آسمانی در فضا شناورند و در مدار خود در حرکت هستند و چیزی به نام ستون بینشان وجود ندارد!
به نظر می رسد که آنان به تعبیرات دقیقی که در آیه فوق به کار رفته توجّه نکرده اند و انتظار دارند قرآن صدها سال پیش در جمع عرب های بادیه نشین با زبان امروز با آنها حرف بزند. گرچه اگر کسی بدون تعصب به آیات قرآن توجه کند به خوبی به مطابقت آنها با جدیدترین یافته های علمی و اعجاز قرآن پی خواهد برد.
در مورد آیه مورد بحث هم با کمی تأمل در آن و با توجه به ادامه آیه که می فرماید: «سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُسَمًّى»؛ (خورشيد و ماه را مسخر ساخت كه هر كدام تا زمان معينى [در مدار خود شناور بوده و] حركت دارند)، متوجه خواهیم شد که قرآن نیز به شناور بودن سيارات و ستارگان آسمانی در فضا و حفظ و تعادل بین آنها -که ناشی از وجود نیروهایی بین آنها در کنار نیروی گریز از مرکز می باشد- اشاره کرده است. منظور از ستون های نامرئی هم نیروی جاذبه بین اجرام آسمانی می باشد.
قرآن در آيه 38 و 40 سوره يس نيز از حرکت و جريان ماه و خورشيد بر مدار خود حرف مي زند بدون اينکه از همديگر سبقت بگيرند و اين موضوع به قدرت و تناسب جاذبه اجرام آسماني بر مي گردد که همديگر را با فاصله معيني از هم نگه مي دارند؛ در آيه 38 سوره يس مي خوانیم: «وَ الشَّمْسُ‏ تَجْرِى‏ لِمُستَقَرٍ لَها ذلِكَ تَقْدِيْرُ الْعَزِيْزِ الْعَلِيْمِ»؛ (و خورشيد كه پيوسته به سوى قرارگاهش در حركت است؛ اين تقدير خداوند توانا و داناست)، و در آیه 40 این سوره آمده است: «لَا الشَّمْسُ يَنْبَغِى لَها أَنْ تُدْرِكَ الْقَمَرَ وَ لَا اللَّيْلُ سابِقُ النَّهارِ وَ كُلٌّ فى فَلَكٍ يَسْبَحُوْنَ»؛ (نه خورشيد را سزاست كه به ماه برسد، و نه شب بر روز پيشى مى گيرد، و هر يك در مسير خود شناورند).
در این آیات به دو نکته مهم درباره خورشید اشاره شده است:
اوّلًا: خورشيد پيوسته به سوى قرارگاهش در حركت است (يا خورشيد در قرارگاه خود در حركت مى باشد) نه اين‏كه خورشيد به دور زمين، آن هم نه خودش بلكه به دنبال فلك بلورينش در حركت است.
ثانياً: خورشيد و ماه، هر كدام در مسير خود شناورند.
جمله‏ «كُلُّ فى‏ فَلَكٍ يَسْبَحُونَ»؛ (هر يك [از خورشيد و ماه] در مسير [و مدار] خود شناوراند)، دقيقاً با آنچه علم امروز پرده از آن برداشته است هماهنگ مى باشد. همچنين حركت به سوى «مُستَقَر»؛ (قرارگاه) نيز اشاره ديگرى به حركتى است كه خورشيد به سويى از كهكشان دارد و بيان اين مطلب به راستى معجزه است. این آیات به روشنی تصریح دارند که آنچه باعث می شود خورشید و ماه و سایر اجرام آسمانی بدون آنکه به هم برخورد کنند در مسیر خود حرکت کنند، وجود نیروهای نامرئی است که بین آنها وجود دارد و قرآن در تعبیر بسیار دقیقی از آن به «بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها»؛ (بدون ستونى كه قابل رؤيت باشد)، تعبیر کرده است.
از مجموع این آیات به خوبی استفاده می شود که نه تنها قرآن تضادی با علم ندارد، بلکه به طرز شگفت آوری به بسیاری از نکات علمی اشاره کرده است.(1)