آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

قرآن خطاب به كفار و مشركان مى گويد: «چگونه از عذاب الهى خود را بركنار مى داريد؟ در آن روزى كه كودكان را پير مى كند!». بعضى از مفسّران اين تعبير را بر همان معناى حقيقيش حمل كرده اند كه آثار پيرى حتى در كودكانى كه وارد عرصه محشر مى شوند آشكار مى شود، در حالى كه كودكى با پيرى فاصله زمانى زيادي دارد؛ ولى جمعى آيه را حمل بر معناى كنايى آن كرده اند. همچنانکه براى بيان عظمت يك حادثه مى گويند: «اين جريان مرا پير كرد» که البته هر دو تفسير براى آيه ممكن است.

توصيف «يَوْماً يَجْعَلُ الْوِلْدانَ شِيباً» كه در يك مورد در قرآن مجيد آمده ترسيمى از حوادث وحشتناك آن روز بزرگ است. روى سخن را به كفار و مشركان كرده و مى گويد: (هرگاه كافر شويد [و بر كفر خود باقى بمانيد] چگونه از عذاب الهى خود را بركنار مى داريد؟ در آن روزى كه كودكان را پير مى كند!)؛ «فَكَيْفَ تَتَّقُونَ اِنْ كَفُرْتُمْ يَوْماً يَجْعَلُ الْوِلْدانَ شِيباً».(1)،(2)،(3) اين، گوياترين و زنده ترين تعبيرى است كه مى تواند از حوادث هولناك آن روز پرده بردارد. در حقيقت همان گونه كه اين حوادث بر جهان طبيعت و بر كوه ها و صحراها اثر مى گذارد و آنها را از هم متلاشى مى كند، بر اين انسان خاكى نيز چنان اضطراب و وحشتى حاكم مى سازد كه اطفال را پير مى كند.
بعضى از مفسّران اين تعبير را بر همان معناى حقيقيش حمل كرده اند كه به راستى آثار پيرى حتى در كودكانى كه وارد عرصه محشر مى شوند آشكار مى شود، در حالى كه كودكى با پيرى فاصله زمانى زيادي دارد، شواهدى نيز براى اين تفسیر نقل كرده اند، مثلا در همين دنيا افرادى را مى بينيم كه بر اثر سنگينى حادثه ای ناگهان طى چند روز و حتى طى چند ساعت موهاى سياهشان سفيد مى شود، اگر حوادث اين جهان بتواند چنين اثرى در انسان بگذارد حوادث محشر كه از آن بسيار شديدتر و سخت تر است قطعاً مى تواند چنين تأثيرى بگذارد. ولى جمعى آيه را حمل بر معناى كنايى آن كرده اند؛ زيرا اين، كنايه اى است رايج در زبان عربى و غير آن كه براى بيان عظمت يك حادثه مى گويند: «اين جريان مرا پير كرد!».
البته هر دو تفسير براى آيه ممكن است، اما اين احتمال كه بعضى گفته اند پير شدن كودكان به خاطر طولانى بودن روز قيامت است بسيار بعيد به نظر مى رسد؛ زيرا اين آيه مانند بسيارى ديگر از آيات مربوط به قيامت ناظر به حوادث هولناك آن روز است و آيات قبل از آن كه سخن از متلاشى شدن كوه ها به ميان آورده نيز شاهد بر اين مدعاست.(4)