آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام حسن مجتبی(ع) درباره امامت و خلافت نكاتي را به برادرش «محمد بن حنفيه» گوشزد نمود. ايشان فرمود: «بعد از من امام حسين(ع) به مقام امامت مي رسد و اين مقام، مخصوص آن حضرت است و قابل ارث نيست كه از پدر به فرزند به ارث برسد؛ بلكه موهبتي است الهي. مبادا در اين كار طمع كني و بگويي من هم فرزند علي(ع) و برادر حسن(ع) هستم پس من هم شايسته مقام امامتم». پس از اين سخنان و بيان اعتقادش درباره امام حسين(ع)، روشن شد كه ديگر محمد بن حنفيه ادعاي امامت ندارد.

امام مجتبی(سلام‏ الله عليه) درباره امامت و خلافت فرمود: «بعد از من حسين ‏بن علي(عليهما السلام) به مقام امامت و خلافت مي رسد. اين مقام مخصوص آن حضرت است گرچه تو اي محمد بن حنفيه فرزند علي و برادر ما هستي؛ اما مقام امامت ارثي نيست كه مانند امور دنيايي هر فرزندي از پدرش ارث ببرد؛ بلكه موهبتي است [الهي]. بعد از من، امامت مخصوص حسين ‏بن علي ‏بن ابي ‏طالب(عليهما السلام) است. مبادا در اين كار طمع كني و بگويي من هم فرزند علي و برادر حسن بن علي هستم پس من هم شايسته مقام امامت و خلافتم».
وقتي اين سخنان را ابن حنفيه از امام حسن(عليه ‏السلام) شنيد به حضرت عرض كرد: آيا من مجاز هستم عقيده ‏ام را درباره امامت و خلافت مطرح كنم؟ فرمود: بگو. عرض كرد: عقيده ‏ام آن است كه اين مقام مخصوص حسين ‏بن علي(عليهما السلام) است؛ زيرا وي درجاتي دارد كه ما آن را نداريم. چندين خصوصيت در او وجود دارد كه ما فاقد آن هستيم «کَان‏ اَعْلَمُنَا عِلْماً وَ اَثْقَلُنَا حِلْماً وَ اَقْرَبُنَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ(صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم‏) رَحِماً کَانَ فَقِیهاً قَبْلَ اَنْ یُخْلَقَ وَ قَرَاَ الْوَحْیَ قَبْلَ اَنْ یَنْطِق»(1) او در عالم غيبت به كرسي فقاهت رسيده و قبل از اينكه به عالم ناسوت بيايد عالم بود. او علمش را از مكتب و مدرسه نياموخت و چيزي از اين راه نيندوخت. از نظر علم و مقام صبر و بردباري و قرابت از همه ما به پيامبر برتر است. وقتي ابن حنفيه گزارش اعتقاد خود را محضر امام مجتبی(سلام‏ الله‌ عليه) داد، روشن شد كه ديگر او درباره امامت ادعايي ندارد.(2)