آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

تحريم «ربا» از مسائل مهمّ اسلامى است و بازتاب گسترده اى در آيات و روايات دارد. بسيارى از فقهاى بزرگ هنگامى كه وارد اين مبحث شده اند، تنها به دلايل سه گانه (قرآن، حديث و اجماع) بسنده كرده اند و کمتر بر «دلیل عقلی» استدلال شده است، در حالى كه تحريم ربا را بى شك با دليل عقل نيز مى توان اثبات كرد.

تحريم ربا از مسائل مهمّ اسلامى است و بازتاب گسترده اى در آيات و روايات دارد. بسيارى از فقهاى بزرگ هنگامى كه وارد اين مبحث شده اند، تنها به دلايل سه گانه (قرآن، حديث و اجماع) بسنده كرده اند و کمتر بر دلیل عقلی استدلال شده است، در حالى كه تحريم ربا را بى شك با دليل عقل نيز مى توان اثبات كرد.
آری از آنجا كه ربا مصداق بارزى از مصاديق ظلم است و حرمت ظلم از مستقلاّت عقليّه است، یعنی از جمله احکامی است که عقل بدون دخالت و کمک گرفتن از شرع، درک کرده و صغریٰ و کبرای قیاس آن هر دو عقلی هستند، می توان گفت: «رباخوارى از نظر عقل زشت و حرام مى باشد». علاوه بر اين، رباخوارى منشأ مفاسد زيادى است كه قبح آنها نيز از مستقلاّت عقليّه است و طبیعتا عقل حکم به حرمت آن می کند.
برای درک بیشتر نسبت به این مسأله می توان به این مطلب توجه کرد که تا کنون افراد و اقوام زيادى اسیر چنگال رباخواران شده اند و همه چيز خود را از دست داده اند. حتّى بسيارى از كشورهاى جهان سوم که در عصر و زمان ما گرفتار رباخواران بين المللى هستند، نه تنها اقتصاد، بلكه در زمينه هاى ديگر نيز با مشكل جدّى روبه رو شده اند.
بنابراين می توان با قاطعیت گفت: ادلّه اربعه (قرآن، سنّت، اجماع و دليل عقل) بر تحريم رباخوارى و اهميّت اين گناه بزرگ گواهى مى دهد.(1)