آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

علاّمه امینى(ره) در الغدیر، 702 نفر از معروفین به کذب و جعل اخبار را ذکر کرده است که برخى از آنان عبارتند از: أبان بن فیروز، احمد بن خلیل، احمد بن محمّد بن عمرو، احمد بن محمّد بن غالب باهلى، أسد بن عمرو ابو منذر بجلى و... .

علاّمه امینى(رحمه الله)(1) در الغدیر، 702 نفر از معروفین به کذب و جعل اخبار را ذکر کرده است که برخى از آنان عبارتند از :1 ـ أبان بن فیروز، ابو عیّاش، غلامِ آزاد شده عبد القیس، ابو اسماعیل بصرى، متوفّاى (138).
شعبه (درباره وى) گفته است: «اگر مرد زنا کند، بهتر است از اینکه از أبان روایت کند». و (همچنین) گفته است: «من نوشیدن ادرار اُلاغم را بیش از روایت کردن از أبان دوست دارم» . شاید أبان از أنس بیشتر از هزار و پانصد حدیث روایت کرده که بسیارى از آنها اصل و اساسى ندارد(2) .
2 ـ احمد بن خلیل نوفلى قُومَسىّ ، متوفّاى (310). وى شخصى کذّاب بوده و از کسانى نقل روایت مى کرده که اصلاً وجود نداشته اند(3) .
3 ـ احمد بن محمّد بن عمرو ، ابو بشر کندى مروزى ، ساکن بغداد ، متوفّاى (323) . وى فردى فقیه بوده که در سنّت و همچنین در ردّ اهل بدعت مهارت داشته ، همچنین حافظ قرآن و خوش لهجه بوده است ، لکن احادیثى را به دروغ از پدر و جدّش و غیر این دو نقل کرده است . همچنین احادیث ساختگى را به افراد ثقه نسبت مى داده و از وى نسخه هاى ساختگى فراوانى به جاى مانده است(4) . ابن حبّان (درباره او) گفته است(5) :
وى از کسانى بوده که متن ها را جعل مى کردند و سندها را بر مى گرداندند، از این رو باید از او پرهیز کرد . شاید بیشتر از ده هزار حدیث را به افراد ثقه به دروغ نسبت داده است که من بیشتر از سه هزار حدیث از آنها را نوشته ام و شکّ ندارم که وى آنها را برگردانده است .
در «شذرات الذهب»(6) آمده است :
وى با اینکه محدّث بوده و در سنّت و ردّ بدعت مرجع بود ، یکى از جاعلان حدیث و دروغ پردازان به شمار مى رود .
4 ـ ابو عبداللّه، احمد بن محمّد بن غالب باهلى ، متوفّاى (257) .
وى غلام خلیل بوده و از افراد کذّاب و جاعل احادیث به شمار مى رود .
حافظ ابن عدى (درباره او) گفته است(7) :
من از ابو عبدالله نهاوندى، در حرّان در مجلس ابو عروبه شنیدم که مى گفت : از غلام خلیل پرسیدم : این روایاتى که آراسته و نقل مى کنى چیست؟ پاسخ داد : این ها را جعل کرده ایم تا به وسیله آن، قلوب مردم عوام را نرم کنیم .
5 ـ أسد بن عمرو ابو منذر بجلى قاضى ـ مُصاحب ابو حنیفه ـ متوفّاى (190) .
وى شخصى دروغگو و بى ارزش بوده، و احادیث را بر اساس مذهب ابوحنیفه تنظیم مى کرده است . وى نزد اهل سنّت با باد یکسان است(8) .
6 ـ اسماعیل بن یحیى تیمى نوه ابوبکر .
او شخصى کذّاب و جعل کننده حدیث بود. وى روایاتى را به دروغ بر مالک و ثورى و دیگران نسبت داده و از افراد ثقه روایاتى نقل کرده که غیر از او دیگران نقل نکرده اند(9) .
7 ـ سلیمان بن داود بصرى، ابو ایّوب، معروف به شاذکونى، متوفّاى (234) .
وى فردى بسیار دروغگو و خبیث بوده و فى البداهه حدیث جعل مى کرده است . در مورد او گفته شده : شراب معامله مى کرد و در گفتار و کردارش بى مبالات بود(10) .
8 ـ عمر بن صُبیح خراسانى(11) . او بسیار دروغگو و جعل کننده حدیث بود ، و در بدعت و دروغگویى نظیر نداشته است(12) .
9 ـ ابو صالح عمرو بن خلیف خناوى(13) .
ابن حبّان (در مورى وى) گفته است(14) : وى حدیث جعل مى کرد. و از روایاتى که (به دروغ ) به ابن عبّاس نسبت داده، این روایت است: پیامبر فرمودند : مرا داخل بهشت کردند ، و در آن جا گرگى دیدم. گفتم: آیا گرگ داخل بهشت شده است؟! گفت: (بله زیرا ) فرزند یک پاسبان (شرطه) را خورده ام . ابن عبّاس ادامه داده است: این گرگ فرزند پاسبان را خورد، (و به این مقام رسید) و اگر خود پاسبان را مى خورد (مقامش) به علّیّین مى رسید .(15)
10 ـ عوانة بن حکم کوفى، متوفّاى (158) . وى عثمانى بوده و براى بنى اُمیّه حدیث جعل مى کرده است(16) .(17)