پاسخ اجمالی:
علمای اهل سنت، در مذمت ابو حنیفه بسیار نوشته اند: احمد بن حنبل درباره ابو حنیفه و اصحابش می نویسد: اصحاب رأي او بدعتگزار، گمراه، دشمن سنت و حديث هستند. خطیب بغدادی به نقل از احمدبن حنبل می نویسد: سخنان ابوحنيفه و نعره شتر در نزد من(احمد) يكي هستند. مالك بن انس پيشواي فقهاي مالكي گفته: ابوحنيفه در دين فريبكاري مي كند و هر كس در دين فريبكاري كند دين ندارد. موارد فوق تنها گوشه اي از انبوه طعن ها و مذمت هاي وارد شده بر ابوحنيفه است.
پاسخ تفصیلی:
علمای زیادی از اهل سنت، ابو حنیفه را مورد مذمت قرار داده اند. که در اینجا به گفتار بعضی از آنان اشاره می کنیم:
شاید بشود گفت بزرگترین معاند ابوحنیفه، امام حنابله؛ احمد بن حنبل است؛ چرا که درباره ابو حنیفه و اصحابش می نویسد: اصحاب رأي ( ابوحنیفه)، بدعتگزار، گمراه، دشمن سنت و حديث هستند.(1)
خطیب بغدادی به نقل از احمدبن حنبل می نویسد: سخنان ابوحنيفه و نعره شتر در نزد من (احمد) يكي هستند.(2)
و زَمْخَشري در كتاب ربيع الأبرار روايت نموده است كه: اسماعيل بن حمّاد نوادۀ أبوحنيفه شنيد كه: يحيي بن أكثم در دولت مأمون، در عيبگوئي جدّ او - ابوحنيفه - قدم گذارده است.
وی به يحيي گفت: آيا اين جزای جَدِّ من مي‌باشد كه به پاس خدمتي كه به تو كرده است به او مي‌دهي؟
يحيي گفت: چطور و كدام خدمت؟!
نوادۀ ابوحنيفه گفت: به جهت آنكه حَدّ را از لواط كننده برداشت، و شرب نَبيذ را حلال كرد.(3)
همچنین از مالك بن انس پيشواي فقهاي مالكيه نقل شده است که گفته است: ابوحنيفه در دين فريبكاري مي كند و هر كس در دين فريبكاري كند دين ندارد.(4)
ابن حِبّان البُستي، ابوحنيفه را بدعتگزار خوانده و مي نويسد: ابوحنیفه از دعوت کنندگان به بدعت بود. و قاطبه ائمه ما اجازه نداده اند که به (اقوال) ابوحنیفه احتجاج شود... و همچنین پيشوايان اسلام و اهل ورع در تمام شهرهاي بزرگ و كوچك، ابوحنيفه را جرح كرده اند».(5)
همچنين وی از سفيان ثوري يكي از قله هاي حديثي معاصر ابوحنیفه، نقل مي كند كه: ابوحنيفه را دو بار از كفر توبه دادند.(6)
و نیز پسر احمد بن حنبل؛ یعنی عبد الله بن أحمد بن حنبل که خود او نیز از ارکان و قله های اهل حدیث می باشد از محدث کوفه «حمّاد بن أبی سلیمان» نقل می کند: که از سفیان ثوری نقل شده که حماد بن ابی سلیمان به من گفت: به نزد کافر برو ـ منظورش از کافر ابوحنیفه بود ـ و به او بگو اگر معتقدی قرآن مخلوق است به ما نزدیک نشو!. (7)
همچنین ابونعيم الاصبهاني در باره ابوحنيفه می نویسد: كه چندين بار كافر شده است.(8)
ابن قتیبه هم به نقل از أوزاعي می نویسد: ما به خاطر رأی و نظر از ابوحنیفه کینه نداریم بلکه کینه ما از او به این خاطر است که حدیث نبی(صلی الله علیه وآله) به ابوحنیفه می رسد ولی او مخالف حدیث را می پذیرد.(9)
عبد الله بن احمد بن حنبل به نقل از الأوزاعي می نویسد: در اسلام هیچ مولودی شرورتر از ابوحنیفه متولد نشده است.(10)
همچنین عبد الله بن احمد بن حنبل از اسحاق بن منصور نقل می کند که وی از احمد بن حنبل سؤال کرد، آیا آدمی از بغض و کینه نسبت به ابوحنیفه و اصحابش اجر می برد؟ ابن حنبل گفت: والله که چنین است.(11)
در نتیجه خصومت اهل حديث و حشویه با ابوحنيفه چيزي نيست كه قابل كتمان باشد؛ چرا که تمام متقدمان اهل حديث و در رأس آنها افرادی همچون بخاري، احمد بن حنبل، مالک بن انس، سفيان ثوري، ابن عَدي جرجانی، ابن حبان و.. در مورد او طعن زده اند.(12)
و موارد فوق تنها گوشه اي از حجم انبوه طعن ها و مذمت هاي وارد شده بر ابوحنيفه است وگرنه كتب تراجم و جرح و تعديل، سرشار از جرح فقهاي حديث بر ابوحنيفه مي باشد به طوري كه خطيب بغدادي بيش از پنجاه صفحه را فقط به ذكر اقوال علما در طعن و ذم ابوحنيفه اختصاص داده است.(13)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.