آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

برخى از علماى اهل سنّت با استناد به روایتی که نزول آیه تبلیغ را یک بار در مدینه و بار دیگر در مکه ثابت می کند، آن را مرتبط با رفع نگرانی پیامبر از حفظ جانش دانسته اند. پاسخ: اولا: با فرض نزول این آیه در مکه، نزول بار دیگر آن در مدینه وجهی ندارد. ثانیا: مفسران اهل سنت با توجه به مدنی بودن این آیه، چنین روایتی را غریب دانسته اند. ثالثا: بر فرض صدور چنین روایتی، درصدد بیان مورد نزول آیه نیست و شأن نزول آیه تفاوت بسیارى با استناد کردن رسول خدا به بخشى از آیه برای معاف کردن محافظین خود دارد.

برخى از علماى اهل سنّت آیه تبلیغ را به گونه اى توجیه کرده اند تا ربطى به مسأله غدیر نداشته و از مؤیّدات ولایت امیرالمؤمنین على بن ابى طالب(علیه السلام) به حساب نیاید.
آنها مى گویند: پیش از نزول این آیه از پیامبر(صلى الله علیه وآله) محافظت مى شد ولى پس از نزول آن و تضمین خداوند بر حفظ جان ایشان، عذر نگهبانان را خواسته، و فرمودند: «بروید، خداوند من را حفظ خواهد کرد.»
در پاسخ مى گوییم: اولا: قول به این که آیه فوق دو بار، یکى در اوائل بعثت و دیگرى در مدینه در اواخر بعثت نازل شده باشد،(1) نمى تواند مشکلى را حل کند; زیرا بر فرض این که آیه در اوائل بعثت نازل شده باشد و در آن تضمین خداوند بر حفظ پیامبر(صلى الله علیه وآله) باشد دیگر نیازى به نگهبانى رسول خدا(صلى الله علیه وآله) در مدینه توسط یارانش نخواهد بود.
ثانیاً: اساساً مفسّران اهل سنّت این روایات را غریب دانسته و بر این قول متفقند که چون آیه مذکور مدنى و در اواخر بعثت نازل شده است و با روایتى که مى گوید این آیه براى برداشته شدن حفاظت و حراست ابو طالب از پیامبر(صلى الله علیه وآله)، نازل شده منافات دارد(2) زیرا طبق نقل روایت این حراست در مکه بوده در حالیکه آیه مدنى است.
ثالثاً: این روایات بر فرض احراز صدور، درصدد بیان مورد نزول آیه نیست و با آن منافاتى ندارد، بلکه در آن ها تنها استناد پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) را به بخشى از این آیه نشان مى دهد و شأن نزول آیه تفاوت بسیارى با استناد کردن رسول خدا به بخشى از آیه دارد.(3)