آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

ابن سعد و ذهبی گفته اند: او موثق و راستگو است، ابن معین او را توثیق کرده و احمد او را نیک شمرده. نسایى مى گوید: او عیبى ندارد، اصحاب صحاح سته و دیگران احادیثش را روایت و به آن استدلال مى کنند، احادیث وی در صحیح بخارى و مسلم موجود است.

ابوعبدالرحمن محمد بن فضيل بن غزوان بن جرير الضبي؛ ابن قتیبه در کتاب معارف، او را از رجال شیعه شمرده و ابن سعد در جزء ششم طبقات، صفحه 271، سخن از وى به میان آورده و گفته است:
او موثق و راستگوست، احادیث زیادى نقل کرده و شیعه است. البته، بعضى به احادیث او استدلال نمى کردند.
ذهبى، در باب کسانى که به وسیله پدرشان شناخته مى شوند، در قسمت آخر «میزان الاعتدال»(1) مى گوید: راستگو و شیعه است و در قسمت محمّدها نیز وى را نام برده و گفته است: راستگویى است مشهور، و یادآور شده که احمد گفته: شیعه است و ناقل احادیث خوب و درست. سپس اضافه مى کند که ابوداود گفته است: شیعه اى داغ و آتشین است. و یادآور شده که او صاحب حدیث و معرفت است. او قرآن را بر حمزه خوانده و کتاب هایى را به رشته تحریر درآورده است. همچنین مى گوید:
ابن معین او را توثیق کرده و احمد او را نیک شمرده است. نسایى نیز مى گوید: عیبى ندارد.
اصحاب صحاح سته و دیگران به احادیثش استدلال مى کنند. احادیثى را که وى از پدرش، فضیل، اعمش، اسماعیل بن ابى خالد و عده اى دیگر از این طبقه، نقل نموده، در صحیح بخارى و مسلم موجود است. از نظر بخارى، محمّد بن نمیر، اسحاق حنظلى، ابن ابى شیبه، محمّد بن سلام، قتیبه، عمران بن میسره و عمرو بن على از او حدیث نقل کرده اند.
و از نظر مسلم، عبداللّه به عامر، ابوکریب، محمّد بن طریف، واصل بن عبدالاعلى، زهیر، ابوسعید اشج، محمّد بن یزید، محمّد بن مثنى، احمد وکیعى و عبدالعزیز بن عمر بن ابان از او روایت نقل کرده اند.
وى در سال 195 و به قول دیگرى 194 به رحمت ایزدى پیوست.(2)