آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

حضرت زهرا(س) می فرمایند: در آغاز، ماده اى وجود نداشت و آفرینش بعد از عدم محض صورت گرفت، و این خلقت مخصوص به ذات پاک خداوند است. مسأله دوم این است که خداوند بدون هیچ طرح و الگوى قبلى، جهان را صورت بندى کرده و ترسیم نموده است و مسأله سوم «هدف از آفرینش» است که حضرت(س) آن را در چند جمله پر معنا خلاصه کرده است: الف) آشکار ساختن حکمت بى پایان خداوند. ب) دعوت بندگان به اطاعت او. ج) نشان دادن قدرت نامحدود او. د) فراخواندن بندگان به عبودیتش. هـ) تقویت دعوت پیامبرانش از طریق هماهنگى تکوین و تشریع.

حضرت زهرا(سلام الله علیها) در این مورد می فرمایند: «اِبْتَدَعَ الاَشْیاءَ لا مِنْ شَیْء کانَ قَبْلَها، وَ اَنْشَأَها بِلا احْتِذاءِ اَمْثِلَة امْتَثَلَها.کَوَّنَها بِقُدْرَتِه وَ ذَرَئَها بِمَشِیَّتِهِ، مِنْ غَیْرِ حاجَة مِنْهُ اِلى تَکْوینِها، وَ لا فائِدَة لَهُ فِی تَصْویرِها اِلاّ تَثْبیتاً لِحِکْمَتِهِ، وَ تَنْبیهاً عَلى طاعَتِهِ، وَ اِظْهاراً لِقُدْرَتِهِ، وَ تَعَبُّداً لِبَرِیَّتِهِ وَ اِعْزازاً لِدَعْوَتِهِ، ثُمَّ جَعَلَ الثَّوابَ عَلى طاعَتِهِ وَ وَضَعَ الْعِقابَ عَلى مَعْصِیَتِهِ، ذِیادَةً لِعِبادِهِ عَنْ نِقْمَتِهِ وَ حِیاشَةً لَهُمْ اِلى جَنَّتِهِ»؛ ([خداوند] موجودات جهان هستى را ابداع فرمود، بى آن که چیزى پیش از آن وجود داشته باشد و همه آنها را ایجاد کرد، بى آن که الگو و مثالى قبل از آن موجود باشد.
آنها را به قدرتش تکوین نمود و به اراده اش خلق کرد، بى آن که به آفرینش آنها نیاز داشته باشد، یا فایده اى از صورت بندى آنها عائد ذات پاکش شود.
جز این که مى خواست حکمتش را از این طریق آشکار سازد.
مردم را به اطاعتش دعوت کند.
قدرت بى پایان خود را از این دریچه نشان دهد.
خلایق را به عبودیت خود رهنمون گردد.
و دعوت پیامبرانش را از طریق هماهنگى تکوین و تشریع قوت بخشد.
سپس براى اطاعتش پاداش ها مقرّر فرموده، و براى معصیتش کیفرها.
تا بندگان را بدین وسیله از خشم و انتقام و عذاب خویش رهایى بخشد، و به سوى باغ هاى بهشت و کانون رحمتش سوق دهد).
یکى از مسائل مهم در امر خلقت این است که در آغاز، ماده اى وجود نداشت که خداوند این جهان را از ماده هاى پیش ساخته اى بیافریند، بلکه آفرینش بعد از عدم محض صورت گرفت، و این خلقت مخصوص به ذات پاک خداوند است که حتى تصوّر آن براى گروهى مشکل است.
مسأله مهم دیگر در آفرینش این است که صورتگران همیشه در تصویر و نقش آفرینى خود از امور طبیعى الهام مى گیرند و گاه شکل هاى مختلفى را به هم مى آمیزند و شکل جدیدى را ابداع مى کنند، اما خداوند ابداعگرى است که بدون هیچ طرح و الگوى قبلى، جهان را صورت بندى کرده و ترسیم نموده است.
و بالاخره مسأله مهم دیگرى که در این بخش مطرح شده «هدف از آفرینش» است که بانوى اسلام در عبارات کوتاهش آن را در چند جمله پر معنا خلاصه کرده است:
الف) آشکار ساختن حکمت بى پایان خداوند.
ب) دعوت بندگان به اطاعت او.
ج) نشان دادن قدرت نامحدود او.
د) فراخواندن بندگان به عبودیتش.
هـ) قوت بخشیدن به پیامبرانش.
اینها اهداف مختلفى است که حضرت زهرا(علیها السلام) براى آفرینش بیان فرموده، و قابل توجه این که این اهداف لازم و ملزوم یکدیگرند، وقتى که بندگان آثار قدرت و حکمت پروردگار را در پهنه عالم هستى دیدند مجذوب طاعت او مى شوند، و به عبودیتش روى مى آورند و مدارج کمال را مى پیمایند.
از سوى دیگر هنگامى که پیامبران در سخنان خود بر نظام آفرینش عالم هستى تکیه کنند نفوذ بیشترى در قلوب انسان ها مى یابند، و مسأله هدایت براى آن ها سهل تر و آسان تر مى شود ـ دقت کنید.
به این ترتیب: خداوند جهان را نیافریده تا «سودى» کند، بلکه هدف این بوده که بر بندگان «جودى» کند، او اراده کرده آنها را در مسیر هدایت پیش برد، و به جوار قربش فرا خواند، و همواره در این راه پیش روند و به موازات کسب شایستگى ها از الطاف بیکرانش بهره بیشترى گیرند.(1)