آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«مغز» مهم ترین و دقیق ترین دستگاه بدن ماست و کارش فرماندهى قواى بدن و اداره امور تمام اجزاء و مخزن حافظه انسان است که با اندک ضربه ای به یک نقطه کوچک از آن ممکن است تمام اطلاعات ما نابود شود. جالب اینکه اگر بخواهیم تمام آنچه را در حافظه داریم روى کاغذ یا نوار پیاده کنیم، بدون شک اوراق و نوارهاى زیادى را تشکیل مى دهد که براى بیرون کشیدن یک تصویر یا یک نوار از میان آنها عده زیادى مأمور و بایگان لازم است، ولى حافظه ما همه این کارها را به سادگى و به سرعت انجام مى دهد.

خوشبختانه امروز با پیشرفتِ علوم طبیعى و کشف اسرار و شگفتى هاى جهان طبیعت و ریزه کارى هاى ساختمان وجود انسان و حیوان و گیاه و ساختمان حیرت انگیز یک سلّول و یک اتم و نظام شگفت انگیز عالم ستارگان، درهاى خداشناسى به روى ما گشوده شده است، به طورى که به جرأت مى توان گفت تمام کتاب هاى علوم طبیعى کتاب هاى توحید و خداشناسى است، که به ما درس عظمت پروردگار را مى دهند; زیرا این کتاب ها، پرده از روى نظام جالب موجودات این جهان برمى دارد و نشان مى دهد که آفریدگار این جهان چه اندازه عالم و قادر است.
درون جمجمه ما را ماده خاکسترى رنگى پر کرده که آن را مغز مى نامیم و این مغز،مهم ترین و دقیق ترین دستگاه بدن ما را تشکیل مى دهد، زیرا کار آن فرماندهى تمام قواى بدن و اداره امور تمام دستگاه هاى جسم ما است.
براى پى بردن به اهمیّت این مرکز بزرگ بد نیست قبلا این خبر را براى شما نقل کنیم:
در جرائد نوشته بودند یک جوان دانشجوى شیرازى، در خوزستان دچار یک حادثه رانندگى شد و ضربه اى به مغز او وارد گشت ولى ظاهراً عیبى در وجود او حاصل نشد، تمام اعضاى او سالم بودند، امّا با نهایت تعجب تمام گذشته زندگى خود را فراموش کرد فکر او به خوبى کار مى کرد، مطالب را مى فهمید، امّا اگر پدر یا مادر خود را مى دید نمى شناخت. و هنگامى که به او مى گفتند، این مادر تو است، تعجّب مى کرد او را به خانه اصلیش در شیراز بردند و کارهاى دستى او را که بر دیوار اطاق نصب بود به او نشان دادند ولى با تعجّب به همه آنها نگاه مى کرد و مى گفت این نخستین بارى است که من اینها را مى بینم.
معلوم شد در این ضربه مغزى قسمتى از سلّول هایى که در حقیقت سیم اتّصال میان فکر و مخزن حافظه او است، از کار افتاده و مانند پریدن فیوز برق که باعث قطع برق و تاریکى مى شود بخش مهمّى از خاطرات گذشته او در تاریکى فراموشى فرو رفته است.
شاید نقطه اى که از کار افتاده به اندازه یک سر سنجاق بیشتر از مغز او نبوده باشد ولى چقدر اثر در زندگى او گذارده است و از این جا روشن مى شود که دستگاه مغز ما چه دستگاه پیچیده و پر اهمیّتى است.
مغز و سلسله اعصاب از دو بخش ممتاز تشکیل مى شود:
1- بخش سلسله اعصاب ارادى که تمام حرکات اختیارى بدن ما مانند راه رفتن، نگاه کردن، حرف زدن و... از آن سرچشمه مى گیرد.
2- اعصاب غیر ارادى که حرکات قلب و معده و مانند این دستگاه ها را اداره و رهبرى مى کند و از کار افتادن یک گوشه از این بخش مغز کافى است که قلب یا دستگاه دیگرى را از کار بیندازد.
«مخ» مرکز هوش، اراده، شعور و حافظه است و خلاصه یکى از حسّاس ترین بخش هاى مغز مى باشد و بسیارى از عکس العمل هاى روحى، همچون خشم و ترس و امثال آن مربوط به آن است.
اگر مخ جانورى را بردارند ولى اعصابش سالم باشد، زنده مى ماند امّا فهم و شعور را بکلى از دست مى دهد، مخ کبوترى را برداشتند، تا مدتى زنده بود امّا دانه که جلوى او مى ریختند، تشخیص نمى داد و با این که گرسنه بود نمى خورد و اگر به پروازش درمى آوردند آن قدر مى پرید تا به مانعى برخورد کند و بیفتد.
مرکز حافظه که بخش کوچکى از مغز ما را تشکیل مى دهد خاطرات تمام دوران عمر را با همه خصوصیاتش بایگانى کرده، هر شخصى که با ما ارتباط داشته است; خصوصیاتش را از نظر اندازه، شکل، رنگ، لباس، اخلاق و روحیات، همه را در بایگانى خود، نگهدارى کرده و براى هر یک پرونده مخصوصى تشکیل داده است. لذا بمجرد این که با آن شخص روبه رو مى شویم; فکر ما از لابه لاى آن همه پرونده ها پرونده او را بیرون کشیده و یک مطالعه فورى روى تمام آن مى کند; سپس به ما دستور مى دهد که چه عکس العملى در برابر او نشان دهیم.
اگر دوست است احترام و اگر دشمن است ابراز تنفر نماییم; امّا تمام این کارها به قدرى با سرعت انجام مى گیرد که تقریباً هیچ فاصله زمانى احساس نمى شود.
شگفتى این مسئله وقتى آشکارتر مى شود که بخواهیم آنچه را در حافظه خود نگهدارى کرده ایم; روى کاغذ به وسیله تصویرها و یا روى نوار، ضبط کنیم، بدون شک اوراق و نوارهاى زیادى را تشکیل مى دهد که مى تواند یک انبار بزرگ را پر کند; و عجیب تر این که براى بیرون کشیدن یک تصویر یا یک نوار از میان آنها عده زیادى مأمور و بایگان لازم است، ولى حافظه ما همه این کارها را به سادگى و به سرعت انجام مى دهد.
قرآن مجید مى گوید: «وَ فِی أَنْفُسِکُمْ أَ فَلاتُبْصِرُونَ»(1)
(در وجود خود شما نشانه هاى بزرگى از قدرت و عظمت خدا است، آیا نمى بینید؟)(2)