آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«تَطَیر» از ماده«طیر» به معنى پرنده است و چون عرب فال بد را غالباً به وسیله پرندگان مى زد، عنوان«تطیر» به معنى فال بد زدن آمده است، در برابر«تفأل» که به معنى فال نیک زدن است. در قرآن کراراً این معنى مطرح شده است که مشرکان خرافى، در برابر پیامبران الهى به این حربه متوسل مى شدند. ولى قرآن با یک جمله کوتاه مى گوید: بخت و طالع، پیروزى و شکست و موفقیت و ناکامى شما همه نزد خدا است و پیروان خود را از وادى خرافه به حقیقت و از بیراهه به صراط مستقیم دعوت مى کند.

«تطیر» چنان که مى دانیم: از ماده «طیر» به معنى پرنده است، و چون عرب فال بد را غالباً به وسیله پرندگان مى زد، عنوان «تطیر» به معنى فال بد زدن آمده است، در برابر «تفأل» که به معنى فال نیک زدن است.
در قرآن کراراً این معنى مطرح شده است که مشرکان خرافى در برابر پیامبران الهى به این حربه متوسل مى شدند، چنان که در مورد موسى(علیه السلام) و یارانش مى خوانیم:  «وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَیِّئَةٌ یَطَّیَّرُوا بِمُوسى وَ مَنْ مَعَهُ»؛
(هر گاه ناراحتى به فرعونیان مى رسید آن را از شوم بودن موسى و همراهانش مى دانستند).(1)
در آیه 47 سوره «نمل» نیز همین عکس العمل را مشرکان قوم ثمود در برابر صالح(علیه السلام) نشان دادند.
و در سوره «یس» مى خوانیم: که در برابر رسولان مسیح(علیه السلام) - به انطاکیه - نیز مشرکان آنها را متهم به شوم بودن کردند.(2)
اصولاً، انسان نمى تواند در برابر علل حوادث بى تفاوت بماند، سرانجام باید براى هر حادثه اى علتى بجوید، اگر موحد باشد و خداپرست، و علل حوادث را به ذات پاک او که طبق حکمتش همه چیز را روى حساب انجام مى دهد، بازگرداند و از نظر سلسله علل و معلول طبیعى نیز تکیه بر علم کند، مشکل او حل شده است و گرنه یک سلسله علل خرافى و موهوم و بى اساس براى آنها مى تراشد، موهوماتى که حدّ و مرزى براى آنها نیست و یکى از روشن ترین آنها همین فال بد زدن است.
فى المثل عرب جاهلى حرکت پرنده اى را که از طرف راست به چپ مى رفت به فال نیک مى گرفت، و دلیل بر پیروزى، و اگر از طرف چپ به راست حرکت مى کرد به فال بد مى گرفت و دلیل بر شکست و ناکامى! و از این خرافات و موهومات بسیار داشتند.
امروز نیز در جوامعى که به خدا ایمان ندارند ـ هر چند از نظر علم و دانش روز پیروزى هاى فراوانى کسب کرده اند ـ این قبیل خرافات و موهومات فراوان است تا آنجا که گاهى افتادن یک نمک پاش بر زمین، آنها را سخت ناراحت مى کند، و منزل و اطاق، یا صندلى که شماره آن سیزده باشد، سخت در وحشتشان فرو مى برد، و هنوز هم بازار رمالان و فال گیران در میان آنها گرم و داغ است، و مسأله موهوم بخت و طالع در میان آنها مشترى فراوان دارد.
ولى قرآن با یک جمله کوتاه مى گوید: «طائِرُکُمْ عِنْدَ اللّه»؛ (بخت و طالع و پیروزى و شکست، موفقیت و ناکامى شما همه نزد خدا است)، خدائى که حکیم است و مواهبش را طبق شایستگى ها، شایستگى هائى که بازتاب ایمان و عمل و گفتار و کردار انسان ها است تقسیم مى کند.
و به این ترتیب، اسلام پیروان خود را از وادى خرافه به حقیقت، و از بیراهه به صراط مستقیم دعوت مى کند.(3)