آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

یکى از نشانه هاى روشن پیامبران راستین در مقایسه با مدّعیان دروغین این است که در مقابل دعوت به سوی خدا پاداشی از مردم نمی خواهند و انگیزه هاى الهى دارند؛ چنانکه قرآن بارها به این ویژگی آنها اشاره کرده: «وَ مَا اَسْئَلُکُمْ عَلَیهِ مِنْ اَجْر».

  از ویژگى هاى مهّم پیامبران که قرآن بارها روى آن تأکید کرده است ، عدم انتظار هرگونه پاداش مادى و اجر و مزد در مقابل دعوت به سوى خدا و آیین حق بوده، و یک نمونه در باره نخستین پیامبر اولوالعزم یعنى نوح (علیه السلام) آمده است. در قرآن مى خوانیم: (من براى این [دعوت]، هیچ پاداشى از شما نمى طلبم؛ پاداش من تنها بر پروردگار جهانیان است)؛ «وَ مَا اَسْئَلُکُمْ عَلَیهِ مِنْ اَجْر اِنْ اَجْرِىَ اِلاَّ عَلى رَبِّ الْعَالَمِینَ».(1)
همین مضمون درباره حضرت نوح (علیه السلام) در دو آیه دیگر از قرآن مجید نیز آمده است.(2)
در مورد حضرت هود(علیه السلام) در دو مورد.(3) در مورد حضرت صالح(علیه السلام) یک آیه (4).
درباره حضرت لوط(علیه السلام) در یک مورد.(5) درباره حضرت شعیب(علیه السلام) در یک مورد (6)
همچنین در مورد پیغمبر اسلام(صلى الله علیه وآله) در چندین مورد از قرآن مجید این مسأله تکرار و تأکید شده است. (7)
اصولا یکى از نشانه هاى روشن پیامبران راستین در مقایسه با مدّعیان دروغین این است که آنها انگیزه هاى الهى دارند، و انگیزه الهى دلیل بر صداقت مدّعى نبوّت است؛ در حالى که مدّعیان دروغین انگیزه هاى مادّى دارند؛ و هدف آنها سودجویى است؛ همان گونه که در کار کاهنان و امثال آنها دیده مى شود.
به هر حال تأکید قرآن بر این مسأله که پیامبران الهى یکى از نخستین سخنانشان این بود که ما هیچ گونه چشم داشتى در مقابل زحمات خود نداریم، نشان مى دهد که آنها را با این امتیاز مى توان شناخت.
آنها این سخن را مى گفتند و در عمل نیز نشان مى دادند؛ در حالى که یک مدّعى کاذب ممکن است چنین سخنى را بگوید، ولى هرگز در عمل نمى تواند روى آن بایستد.
شاید به همین دلیل ملکه سبأ نیز هنگامى که مى خواهد سلیمان(علیه السلام) را آزمایش کند، که آیا او یک پیامبر راستین است، یا پادشاهى است که از طریق دعوت ظاهرى به سوى خدا مى خواهد به مطامع مادّى خود برسد، مى گوید: «وَ اِنِّى مُرْسِلَةٌ اِلَیْهِمْ بَهَدِیَّة فَنَاظِرَةٌ بِمَ یَرْجِعُ الْمُرْسَلُونَ»؛ (و من [اکنون جنگ را صلاح نمى بینم]، هدیه گرانبهایى براى آنان مى فرستم تا ببینم فرستادگان من چه خبر مى آورند [تا از این طریق آنها را بیازمایم]) اگر سلیمان(علیه السلام) هدیه را پذیرفت و خوشوقت شد معلوم مى شود انگیزه مادى دارد، در غیر این صورت معلوم مى شود به زخارف دنیا بى اعتنا است و داراى انگیزه الهى است. (8)
به هر حال تصریح قرآن به این نکته درباره شش نفر از پیامبران بزرگ خدا که دو نفر از آنان از پیامبران اولوالعزم بودند، نشان مى دهد که این ویژگى در همه پیامبران بوده؛ زیرا وجهى در مورد خصوص این شش نفر وجود ندارد، و این از خصوصیات همه آنها است.(9)