آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در آغاز سوره انسان، از آفرینش انسان و خلقت او از نطفه بحث شده، در ادامه سخن از پاداش ابرار و نیکان و دلائل استحقاق این پاداش ها به میان آمده؛ سپس به اهمیت قرآن، و طریق اجراى احکام آن و حاکمیت مشیت الهی نیز اشاره شده است.

این سوره در عین کوتاهى، محتواى عمیق، متنوع و جامعى دارد و از یک نظر مى توان آن را به پنج بخش تقسیم کرد:
در بخش اول، از آفرینش انسان و خلقت او از نطفه «امشاج» (مختلط) و آن گاه هدایت و آزادى اراده او سخن مى گوید.
در بخش دوم، سخن از پاداش ابرار و نیکان است که شأن نزول خاصى در مورد اهلبیت(علیهم السلام) دارد و به آن اشاره خواهد شد.
در بخش سوم، دلائل استحقاق این پاداش ها را در جمله هائى کوتاه و مؤثر بازگو مى کند.
در بخش چهارم، به اهمیت قرآن، و طریق اجراى احکام آن، و راه پرفراز و نشیب خودسازى اشاره شده.
و در بخش پنجم، سخن از حاکمیت مشیت الهى (در عین مختار بودن انسان) به میان آمده است.
براى این سوره، نام هاى متعددى است که مشهورترین آنها سوره «انسان»، سوره «دهر» و سوره «هل أتى» است که هر کدام از آنها از یکى از کلمات اوائل سوره گرفته شده است، هر چند در روایاتى که بعداً در فضیلت سوره مى خوانیم، تنها از «هل أتى» یاد شده است.(1)