آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

خواننده این سوره از دهانش بوى عطر دل انگیزى خارج مى شود و خداوند او را رحمت مى کند و در قیامت عرش و کرسى و فرشتگان و در دنیا ارواح انبیاء و صدیقان و مؤمنان براى او استغفار مى کنند.

در روایات اسلامى، که از پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) و ائمه اهل بیت(علیهم السلام) نقل شده، فضائل بسیارى براى سوره هاى «حم» عموماً و سوره «مؤمن» خصوصاً وارد شده است.
در قسمت اول، از پیامبر(صلى الله علیه وآله) نقل شده که: «اَلْحَوامِیمُ تاجُ الْقُرْآنِ»؛ (سوره هاى [هفتگانه] «حم» تاج قرآن است).(1)
«ابن عباس» نیز سخنى دارد که احتمالاً آن را از پیامبر(صلى الله علیه وآله) یا على(علیه السلام) شنیده، مى گوید:«لِکُلِّ شَىْء لُبابٌ وَ لُبابُ الْقُرْآنِ الْحَوامِیمُ»؛ (هر چیزى مغزى دارد و مغز قرآن سوره هاى حامیم است).(2)
و در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم:«اَلْحَوامِیمُ رَیْحانُ الْقُرْآنِ، فَاِذا قَرَأتُمُوها فَاحْمَدُوا اللّهَ وَ اشْکُرُوهُ، بِحِفْظِها وَ تِلاوَتِها وَ إِنَّ الْعَبْدَ لَیَقُومُ یَقْرَأُ الْحَوامِیمَ فَیَخْرُجُ مِنْ ِفیهِ أَطْیَبُ مِنَ الْمُسْکِ الاَذْفَرِ وَ الْعَنْبَرِ وَ إِنَّ اللّهَ لَیَرْحَمُ بِالْنَّهارِ تالِیها وَ قارِئَها وَ یَرْحَمُ جِیْرانَهُ وَ أَصْدِقائَهُ وَ مَعارِفَهُ وَ کُلَّ حَمِیم أَو قَرِیب لَهُ وَ إِنَّهُ فِى الْقِیامَةِ یَسْتَغْفِرُ لَهُ الْعَرْشُ وَ الْکُرْسِىُ وَ مَلائِکَةُ اللّهِ الْمُقَرَّبُونَ»؛ (سوره هاى حامیم گلهاى قرآن است هنگامى که آنها را تلاوت مى کنید، خدا را سپاس گوئید و با حفظ و تلاوت این سوره ها او را شکر گزارید، هر بنده اى که از خواب برخیزد و سوره هاى حامیم بخواند از دهانش [در قیامت] بوى عطر دل انگیزى بهتر از مشک و عنبر خارج مى شود و خداوند خواننده این سوره ها را رحمت مى کند و نیز همسایگان و دوستان و آشنایان و تمام یاران نزدیک و دور او را مشمول رحمت خویش قرار مى دهد، و در قیامت عرش و کرسى و فرشتگان مقرّب خدا براى او استغفار مى کنند).(3)
در حدیث دیگرى از پیامبر(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم:«اَلْحَوامِیْمُ سَبْعٌ وَ أَبْوابُ جَهَنَّمَ سَبْعٌ، تَجِىءُ کُلُّ حامِیم مِنْها فَتَقِفُ عَلى باب مِنْ هذِهِ الاَبْوابِ تَقُولُ اللّهُمَّ لاتُدْخِلْ مِنْ هذَا الْبابِ مَنْ کانَ یُؤْمِنُ بِى وَ یَقْرَأُنِى»؛ (سوره هاى حامیم هفت سوره اند و درهاى جهنم نیز هفت در است، هر یک از حامیم ها مى آید و در مقابل یکى از این درها مى ایستد و مى گوید خداوندا کسى را که به من ایمان آورده و مرا خوانده از این در وارد مکن).(4).
و در قسمت دوم در حدیثى از پیامبر(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: «مَنْ قَرَأَ سُورَةَ حم الْمُؤْمِنَ لَمْ یَبْقَ رُوحُ نَبِىٍّ وَ لاصَدِیق وَ لامُؤْمِن إِلاّ صَلُّوا عَلَیْهِ وَ اسْتَغْفِرُوا لَه»؛ (هرکس سوره «حامیم مؤمن» را بخواند، همه ارواح انبیاء و صدیقان و مؤمنان بر او درود مى فرستند و براى او استغفار مى کنند).(5)
روشن است این فضائل بزرگ، پیوندى با محتواى برجسته آن دارد، محتوائى که هر گاه در زندگى انسان در بعد «اعتقادى» و «عملى» او پیاده شود، بدون شک مستحق این فضائل عظیم است، و اگر در این روایات سخن از تلاوت به میان آمده، منظور تلاوتى است که مقدمه اى براى ایمان و عمل باشد.
تعبیر پر معنى که در یکى از روایات نبوى وارد شده و مى گوید: هرکس «حم» را بخواند و به آن ایمان داشته باشد، شاهد گویاى این گفتار است.(6)