آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

منظور، نامطلوب ترین دوران هاى عمر انسان مى باشد که به نهایت پیرى مى رسد و به گفته قرآن، علوم و دانش هاى خود را به کلى فراموش مى کند و همانند یک کودک مى شود.

در آیه فوق مى خوانیم: (گروهى از شما در این میان از دنیا چشم فرو مى بندند اما گروه دیگرى سیر نزولى حیات را بعد از تکامل شروع مى کنند، تا به بدترین مرحله زندگى یعنى نهایت پیرى برسند)؛ «وَ مِنْکُمْ مَنْ یُتَوَفّى وَ مِنْکُمْ مَنْ یُرَدُّ إِلى أَرْذَلِ الْعُمُر».
«ارذل» از ماده «رذل» به معنى چیز پست و نامطلوب است و منظور از«ارذل العمر» نامطلوب ترین دوران هاى عمر انسان مى باشد که به نهایت پیرى مى رسد و به گفته قرآن علوم و دانش هاى خود را به کلى فراموش مى کند و درست همانند یک کودک مى شود.
از نظر معلومات، همچون کودک است.
از نظر تدبیر امور، شبیه کودک است.
از چیز جزئى همانند یک کودک ناراحت مى شود.
و با امر مختصرى خوشحال و راضى مى گردد.
ظرفیت و حوصله خود را از دست مى دهد.
و گاه حرکات او کودکانه مى شود.
با این تفاوت که، مردم از کودک انتظارى ندارند و از او دارند، به علاوه در مورد کودکان این امیدوارى هست که با رشد و نمو جسم و روحشان، همه این حالات بر طرف مى گردد، اما در مورد پیران فرتوت و کهنسال، چنین امیدى وجود ندارد.
و با این تفاوت که، یک کودک چیزى نداشته که از دست بدهد، اما این پیر کهنسال همه سرمایه هاى حیاتى خود را از دست داده.
روى این جهات، حال پیران سالخورده در مقایسه با حال کودکان، بسیار رقت بارتر و ناگوارتر است.
در بعضى از روایات «ارذل العمر» به سن یک صد سالگى به بالا تفسیر شده است. (1)
و این ممکن است ناظر به نوع افراد باشد و گر نه کسانى هستند که در سنین پائین تر از یک صد سالگى، به این مرحله مى رسند همان گونه که اشخاصى یافت مى شوند که در سنین بالاتر از صد، نیز کاملاً هوشیار و آگاهند.
مخصوصاً در علماء و دانشمندان بزرگ که دائماً به مباحث علمى اشتغال دارند کمتر دیده مى شود که: چنین وضعى دست دهد.
و در هر حال، باید در مورد این بخش از عمر، به خدا پناه ببریم، ضمناً یادآورى این سال ها کافى است که ما را از غرور و غفلت بیرون آورد که: در آغاز چه بودیم؟ و اکنون چه هستیم؟ و در آینده چه خواهیم شد؟!(2)