آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

وحشى به پیامبر(ص) نوشت که پشیمان شده ام ولی مرتکب گناهان زیادی شده ام پس خود را واجد ایمان نمى دانم. در اینجا آیه «اِلاّ مَنْ تابَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً... » نازل شد. در پاسخ نوشت: می ترسم عمل صالح انجام ندهم. و آیه مورد بحث نازل شد. باز نوشت: می ترسم تحت مشیت الهی قرار نگیرم. در اینجا آیه «یا عِبادِىَ الَّذِیْنَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِم ...» نازل شد. بعد از آن وحشى مسلمان شد.

در آیه (48) سوره «نساء» می خوانیم: «إِنَّ اللّهَ لایَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ وَ مَنْ یُشْرِکْ بِاللّهِ فَقَدِ افْتَرى إِثْماً عَظیماً»؛ (خداوند [هرگز] شرک را نمى بخشد؛ و پائین تر از آن را براى هر کس بخواهد [و شایسته بداند] مى بخشد. و آن کس که براى خدا، شریکى قرار دهد، گناه بزرگى مرتکب شده است).
شأن نزول:
در مورد این آیه، شأن نزول هاى متعددى نقل شده است، از جمله:
از «کلبى» نقل شده که این درباره مشرکین نازل گردیده، به این بیان:
پس از شهادت «حمزه» ـ در نبرد اُحُد ـ مشرکان به وعده اى که به «وحشى» در مورد قتل «حمزه» داده بودند، وفا نکردند.
«وحشى» خود و طرفدارانش پشیمان شدند، نامه اى به رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نوشتند که ما پشیمان شده ایم، ولى بر اساس آنچه شما در «مکّه» فرموده اید ـ که افراد مشرک گناهکار و... در اسلام پذیرفته نمى شوند ـ خود را واجد ایمان آوردن نمى دانیم؛ چرا که ما مرتکب همه این گناهان شده ایم. در اینجا بود که آیه «اِلاّ مَنْ تابَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً...»(1) نازل شد، و رسول خدا(صلى الله علیه وآله) به آنها اعلام نمود.
آنها در پاسخ نوشتند: ما خوف آن را داریم که نتوانیم عمل صالح انجام دهیم و مشمول این آیه نشویم، آیه مورد بحث نازل شد و رسول خدا(صلى الله علیه وآله) به آنها اعلام فرمود.
باز نوشتند: ما خوف آن را داریم که تحت عنوان مشیت -«لِمَنْ یَشاءُ»- قرار نگیریم. در اینجا آیه «یا عِبادِىَ الَّذِیْنَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِم لاتَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ اِنَّ اللّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیْع» نازل شد و رسول خدا(صلى الله علیه وآله) پیام فرستاد.
«وحشى» و تمام اصحابش مسلمان شدند و به خدمت رسول خدا(صلى الله علیه وآله) رسیدند، پیامبر آنها را پذیرفت، سپس از «وحشى» چگونگى شهادت «حمزه» را پرسید و پس از توضیح، خطاب به «وحشى» فرمود: به جائى برو که از دید من پنهان باشى «غَیِّبْ شَخْصَکَ عَنِّى»).
«وحشى» به «شام» رفت و در همان جا از دنیا رفت.(2)، (3)