آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

روح انسان بعد از مرگ، در اجساد لطیفى قرار مى گیرد که از بسیارى از عوارضِ این ماده بر کنار است و چون از هر نظر شبیه این جسم است، به آن«بدن مثالى» مى گویند که نه به کلى مجرد است و نه مادى محض، بلکه داراى یک نوع «تجرد برزخى» است. و در آن حال، ممکن است با مشاهده نعمت به راستى لذت ببرد و یا بر اثر دیدن مناظر هولناک معذب شود، مانند: حالت خواب. طبق گفته برخی، روح قوی قبل از مرگ هم می تواند تجرد برزخی پیدا کند.

درمورد زندگى برزخى، تصویرهاى مختلفى ذکر شده است که روشن ترین آنها آن است که: روح انسان بعد از پایان زندگى این جهان، در اجساد لطیفى قرار مى گیرد که از بسیارى از عوارضِ این ماده کثیف بر کنار است و چون از هر نظر شبیه این جسم است، به آن «قالب مثالى» یا «بدن مثالى» مى گویند که نه به کلى مجرد است، و نه مادى محض، بلکه داراى یک نوع «تجرد برزخى» است.
بعضى از محققان آن را تشبیه به وضع روح در حالت خواب کرده اند که: در آن حال، ممکن است با مشاهده نعمت هائى به راستى لذت ببرد و یا بر اثر دیدن مناظر هولناک معذب و متألم شود آنچنان که گاه واکنش آن در همین بدن نیز ظاهر مى شود و به هنگام دیدن خواب هاى هولناک، فریاد مى کشد، نعره مى زند، پیچ و تاب مى خورد، بدن او غرق عرق مى شود.
حتى بعضى معتقدند: در حال خواب، به راستى روح با قالب مثالى فعالیت مى کند و حتى بالاتر از آن معتقدند: روح قوى در حال بیدارى نیز مى تواند همان تجرد برزخى را پیدا کند، یعنى از جسم جدا شده و با همین قالب مثالى به میل خود، و یا از طریق خواب هاى مغناطیسى در جهان سیر کند و از مسائلى با خبر گردد.
بلکه بعضى تصریح مى کنند: قالب مثالى در باطن بدن هر انسانى هست، منتها به هنگام مرگ و آغاز زندگى برزخى، جدا مى شود و گاه در همین زندگى مادى دنیا نیز امکان جدائى ـ چنان که گفتیم ـ براى او حاصل مى شود.
حال اگر تمام این مشخصات را براى قالب مثالى نپذیریم، اصل مطلب را نمى توان انکار کرد؛ چرا که در روایات بسیارى به آن اشاره شده و از نظر دلیل عقل نیز هیچگونه مانعى ندارد.(1)