آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

ادرار و عرق به لحاظ ترکیبات شیمیایى از جهاتى شبیه اند و هردو عناصری مانند اوره و اسید اوریک و مواد معدنی دارند، اما در ادرار موادّ رنگى و اسید هیپوریک که هر دو سم بوده وجود دارد که در ترکیب شیمیایى عرق وجود ندارد. لذا ادرار به خاطر این مواد سمی و درصد بالای اوره و غلظت بالای مواد آن که بسیار بیشتر از عرق می باشد و مثل عرق سریع تبخیر هم نمی شود، نجس است و عرق -که اجتناب از آن نیز مشکل است- پاک شمرده شده است.

باید توجّه داشت که ادرار و عرق از نظر ترکیب شیمیایى گرچه از جهاتى شبیه اند ولى از جهاتى نیز با یکدیگر فرق دارند و همین اختلاف از نظر ترکیب ممکن است مبدأ اختلاف دو حکم آنها باشد; زیرا چنان که خواهیم دید ادرار داراى یک سلسله موادّ سمّى است که در عرق وجود ندارد.
توضیح این که: در ترکیب «ادرار» موادّ زیر وجود دارد:
1- اوره 2- اسید اوریک 3- اوراتها 4- اوروبیلین 5- اسید هیپوریک 6 و 7- اروکرم و اروبیلین که هر دو از موادّ رنگى ادرار است 8- مواد معدنى و بطور استثنایى «گلوکز» در بیمارى دیابت (بیمارى قند) و آلبومین (در بیمارى آلبومین).
در ترکیب عرق مواد زیر وجود دارد:
1- اوره 2- اسید اوریک 3- اوراتها 4- مواد معدنى; بنابر این، موادّ رنگى و اسید هیپوریک که هر دو سم بوده و درجه سمیّت آنها نسبتاً زیاد است، در ترکیب شیمیایى عرق وجود ندارد.
ضمناً عرق که از منافذ پوست دفع مى شود، بلافاصله در سطح پوست تبخیر شده و این تبخیر مانع از نشو و نماى میکروب ها در سطح بدن مى شود و حال آن که میکروب هاى مختلفى ممکن است در ادرار باقى بمانند. از این جهت مى توان حدس زد که چرا در آیین مقدّس اسلام عرق بدن پاک شمرده شده ولى ادرار محکوم به نجاست گردیده است.
زیرا، اوّلا: مواد رنگى و اسید هیپوریک که منحصراً در ترکیب شیمیایى ادرار وجود دارند، سم بوده و درجه سمیّت آنها زیاد است و چنین موادّى در ترکیب عرق بدن نیست.
ثانیاً: مقدار اوره ادرار که به نوبه خود سمیّت دارد، به مراتب بیشتر از اوره عرق مى باشد.
ثالثاً: چون عرق در سطح پوست تبخیر مى شود، فرصتى براى نشو و نماى میکروب هاى روى پوست باقى نمى گذارد.
رابعاً: ترکیبات ادرار تقریباً از جهاتى ده برابر غلیظ تر از ترکیبات عرق است و مى دانیم که این تفاوت مى تواند یکى را کاملا مضر و دیگرى را بى ضرر قرار دهد.
از همه اینها گذشته، پرهیز از عرق بسیار مشکل و موجب ناراحتى هاى فراوانى است در حالى که پرهیز از ادرار به هیچ وجه مشکل نیست و این خود تفاوت دیگرى است.(1)