«تسامح» و «نسبی گرایی» در شناخت معارف دین

آیا «نسبی گرایی» در شناخت معارف دین سبب «تسامح» در دین و مذهب می شود؟

برخی بر این باورند؛ وقتی برداشت ما از دین، عین دین نیست، و با توجه به قرائت های مختلف از دین، باید با «تسامح»، همه برداشت ها را محترم بشماریم. در واقع برای رسیدن به حقّانیت یک دین، باید بررسی کرد آیا راهی برای شناخت وجود دارد، یا آن که معرفت نسبی است؟ حال اگر اثبات شود که برخی از معارف بشری مطلق و ثابت اند، می توان با چنین معرفتی، بر حقّانیت یک دین استدلال کرد. از سویی با نقد مبنای نسبی گرایی در حوزه معرفت شناسی، و «هرمنوتیک» در حوزه «پلورالیسم» معرفتی، می توان گفت که همه معارف بشری نسبی نیستند.

نقد مبانی و ادله عقلی «پلورالیسم دینی»

ادله عقلی و مبانی «پلورالیسم دینی» چگونه قابل نقد و بررسی می باشد؟

در تبیین ادله عقلی مبانی «پلورالیسم دینی» و نقد آن می توان به موارد ذیل اشاره کرد. شرایع و مناسک ادیان، به تناسب گوناگونی ادیان، مختلف است. اما همه ادیان تلاش می کنند آدمی را از خود ظاهر و فانی، به حقیقت پایدار و لایزال رهنمون سازند. در نقد این دلیل می توان گفت: گرچه اسلام وحدت گوهری ادیان را تأیید می کند، اما این وحدت، حقانیت تمامی ادیان را ثابت نمی کند؛ زیرا گوهر یگانه دین، تصدیق ترتیب پیامبران(ص)  را در بر دارد. از این رو لازمه تصدیق خاتمیت پیامبر(ص)، تکلیف انسانها در پذیرش اسلام است. و ... .

نگرشها نسبت به «کثرت گرایی» دینی

در «کثرت گرایی» دینی و معرفتی چه رویکرد و نگرش هایی وجود دارد؟

در «کثرت گرایی» دینی، رویکردهای گوناگونی وجود دارد. مانند: رویکرد تبادل نظر و گفتگوی بین ادیان؛ در این نگاه که مورد تایید قرآن است، متدینان برای رسیدن به دین صحیح تر، به مطالعه اصول دینی تمام ادیان می پردازند. نگرش دیگر نسبیت گرایی و شکاکیت معرفت شناختی است؛ این نگاه مورد پذیرش خداوند نیست و قرآن با استفاده از واژه «بینات»، درک حق و حقیقت را امکان پذیر می داند. رویکرد سوم کثرت گرایی دینی بر اساس هرمنوتیک است؛ بر این اساس متون دینی صامت و خالی از معانی اند، لذا هر شناختی از دین شخصی است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ رَسُولُ اللّهِ صلّى اللّه عليه و آله :

الحسن و الحسين امامان قاما او قعدا .

حسن و حسين در همه احوال امام و پيشوايند؛ چه قيام کنند و چه بنشينند.

بحار الانوار 43/291 و 44/2