علم و تقوا رابطه نزديكى دارند؛ و چه رابطه اى نزديك تر از تأثير متقابل اين دو بر يكديگر. تقوا سرچشمه علم است و علم نيز سرچشمه تقوا، و اين يك اصل اساسى در مسیر معرفت است. هنگامى كه روح انسان بر اثر تقوا پاكيزه شود، جاذبه نيرومندى ميان آن و علوم حقيقى برقرار مى گردد. در واقع تقوا دل را آماده علم و دانش کرده و انسان را لايق فيض الهى مى كند. علم نیز در تقوا اثرگذار است؛ علم حقيقى ريشه هاى رذايل اخلاقى را از بين مى برد و عواقب آن را یادآور می شود و اين آگاهى، كمك مؤثّرى به پرهيز از گناه مى نمايد.

«وحى» در معانى زيادى به كار رفته است. ولى اصل وحى به معناى اشاره سريع است و به همين جهت به كارهاى سريع «وحى» گفته مى شود، همچنین به سخنان رمزى و آميخته با كنايه كه با سرعت رد و بدل مى گردد نيز اطلاق مى گردد؛ كه گاه با اشاره و گاه با كتابت حاصل مى شود. سپس به معارف الهيّه كه به انبياء و اولياء القا مى گردد «وحى» اطلاق شده است.