« علاّمه امینى» از «هشتاد و یک شرح و ترجمه» نام مى برد. نویسنده کتاب «مصادر نهج البلاغه»، از یکصد و ده شرح و تفسیر نام مى برد. بعضى از فضلا در کتابنامه نهج البلاغه اسامى سیصد و هفتاد کتاب را در شرح و ترجمه و تفسیر نهج البلاغه نوشته اند. وسیع ترین و کامل ترین شروح نهج البلاغه عبارتند از: «أعلام نهج البلاغه»، «منهاج البراعه» نوشته قطب راوندى، «شرح ابن أبى الحدید معتزلى»، «شرح ابن میثم بحرانى»، «منهاج البراعه» نوشته حاج میرزا حبیب الله موسوى خویى، «شرح شیخ محمّد عبده» و... .

دانشمندان در زمینه جاذبه هاى نهج البلاغه تعابیر زیبائی دارند. سیّد رضى که خود از ادباى به نام عرب است، گهگاه در ذیل خطبه هاى نهج البلاغه تعبیراتى دارد که نشان می دهد تا چه اندازه مردم و یا خود ایشان تحت تأثیر امواج نیرومند جاذبه آن قرار گرفته اند. محقّق خویى در منهاج البراعة نیز سخن امام(ع) را پیشوای سخنان می داند و ابن ابى الحدید در ذیل فرازى از خطبه 109 می گوید: که هر کس می خواهد فنون فصاحت و بلاغت را بیاموزد و ارزش کلمات را نسبت به یکدیگر درک کند در این خطبه بیندیشد.

از امتیازات فوق العاده نهج البلاغه، مسأله جامعیّت آن است. از جمله دانشمندانی که به این ویژگی نهج البلاغه اشاره کرده اند، عبارتند از: «شیخ محمّد عبده»، «ابن ابى الحدید معتزلى» و «آیة الله خویى» که در این باره مى گوید: «هنگامى که على(ع) در خطبه هاى نهج البلاغه وارد بحثى مى شود، جایى براى سخن دیگرى باقى نمى گذارد تا آن جا که افرادى که از تاریخ زندگى امیرمؤمنان على(ع) آگاهى کافى ندارند گمان مى کنند که او تمام عمرش را تنها درباره همان موضوع صرف کرده است». و... .