«روح» فعالیت های خودآگاه و ناخودآگاه فراوانی دارد، مانند: اندیشیدن؛ برای حل مجهولات، ابتکار؛ برای حل مشکلات پیش بینی نشده، حافظه؛ برای نگهداری و طبقه بندی انواع معلوماتی که برای انسان حاصل شده، تجزیه و تحلیل مسائل؛ برای ریشه یابی علل حوادث، تخيّل؛ يعنى ايجاد صورت‌هاى ذهنى كه احيانآ در خارج وجود ندارد، و همچنین اراده و تصمیم و عشق ورزیدن، و... . البته اين مسائل از یکدیگر جدا نيستند بلكه در «روح» انسان متمركزاند؛ كه نشان مى ‌دهد «روح» برترين آفریده و از مهمترين نشانه ‌هاى خداوند است.

قرآن مجید در آیات مختلف مطالعه تاریخ را منجر به یکی از این فایده ها معرفی می کند: عبرت گرفتن از حوادث تاریخی، بیداری اندیشه ها، ثبات قلب و تقویت اراده مومنین، مایه پند و اندرز، بینا شدن چشم دل و ... . تاریخ به عنوان آزمایشگاه زندگی، می تواند جنبه های تربیتی بسیاری داشته باشد. تاریخ به مسائل فکری و عقلانی لباس محسوسات می پوشاند و با بیان سرانجام ستم کاران، عاقبت اختلاف و پراکندگی، نتایج تعصبات و لجاجت ها و... کمک مهمی به فهم صحیح ارزشهای انسانی می نماید.