«مسائل اخلاقى» به مقدار قابل ملاحظه اى تحت تأثير «عوامل اقتصادى» قرار دارند؛ زیرا تجربه و حسّ نشان داده که نگهداری مبانى اخلاقى همچون شهامت، مناعت طبع، راستگوئى، امانت و ... براى يك انسان گرسنه، كار بسيار دشوارى است، از این رو جاى هيچ گونه شکی باقى نمى ماند كه نيازهاى مادى و فقر اقتصادى، انسان را به كارهاى زشت تشويق مى كند. در واقع يك ملت گرسنه خيلى آسان تر به دام استعمار می افتد، و راحت تر مى توان زنجير هاى بردگى را بر دست و پايش نهاد؛ زیرا بر اثر گرسنگى توانائى فرياد كشيدن را ندارد!

«سوسياليست‌ها» با طرح فرضيه نقش اقتصاد در گرایش به دین، معتقدند تمام پديده هاى اجتماعى مولود اقتصاد است. لذا استعمارگران براى از ميان بردن مقاومت توده‌هاى استعمار شده، و تخدير آنها، مذهب را به وجود آورده است. خوشبختانه طرفداران این فرضیه با کلمات ضد و نقیضی که دارند، پاسخ خود را داده اند. در واقع آنان با مشاهده جنبش های اسلامی بر ضد استعمارگران، راهی جز تغییر افکار خود را ندارند. لذا مذهب سبب پیدایش نيرومندترين حركت هاى اجتماعى شده و مسائل اقتصادى تنها بخشى از زندگى انسان را تشكيل مى ‌دهد.