معنای لغوی و اصطلاحی بداء

بداء در لغت و اصطلاح به چه معناست؟

بداء در لغت به معنای آشکار شدن چیزی پس از مخفی شدن است. در اصطلاح نیز ظاهر شدن اراده خداوند بر اساس شرایط و مصالحی جدید است؛ به گونه ای که این اراده برای بندگان قابل انتظار نبود و به همین خاطر آن را تقدیری جدید می پندارند. این تقدیر جدید الهی نه به معنای علم نداشتن وجود ذات مقدسش از تغییر شرایط بلکه به معنای ظهور اراده خداوند است که پنهان از توقع مردم بوده است.

مفهوم بداء

بداء چیست؟
منظور از «بداء» که جزء عقاید شیعیان است چیست؟ و آیا صحّت دارد که بعضی می گویند: حضرت امام صادق(علیه السلام) قبل از وفات فرزند خود اسماعیل می فرمود: «امام بعد از من فرزندم اسماعیل است»، ولی پس از آن که اسماعیل در زمان حیات آن حضرت وفات کرد، حضرت فرمود: «در مورد امامت اسماعیل برای خداوند بداء حاصل شد»؟!

«بداء» در لغت به معناى آشکار شدن است؛ زمانی که مقدّمات کارى در نظر ما از هر جهت مهیّاست، ولى پیشامدهاى غیر منتظره اى رخ مى دهد و آن کار انجام نمى شود در این جا گفته مى شود: «بدا الله انّه لا یرید هذا» یعنى؛ از خداوند آشکار شد که نمى خواهد این کار انجام شود. بنابر این مقصود این نیست که براى خدا آشکار شد، تا مستلزم جهل به تقدیر دوّم باشد بلکه مقصود این است که از خدا براى ما آشکار گشت. آری درباره خدا «ابداء» یعنى اظهار است. یعنی چیزى را که مخفى کرده بود، آشکار مى سازد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمامُ علىٌّ(عليه السلام)

مَن أکثَرَ مِن ذِکرِ الآخِرةِ قَلَّتْ مَعصيتُهُ

هر کس که زياد به ياد آخرت باشد، گناه و نافرمانى او کم شود!

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 56